GIÁ TRỊ TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG XÂY THÀNH ỐC

Trong số các truyện cổ viết lại, An Dương Vương xây thành Ốc là một tác phẩm thể hiện rõ tài năng sáng tạo của Nguyễn Huy Tưởng. 

Viết về An Dương Vương, Nguyễn Huy Tưởng chỉ tập trung khai thác chiến công xây thành Cổ Loa. Lựa chọn này là đúng đắn, phù hợp với yêu cầu sáng tác cho thiếu nhi. 

Vẻ đẹp hình tượng An Dương Vương trước hết là vẻ đẹp của một con người biết lo nghĩ, hết lòng vì vận nước. Mở đầu tác phẩm, Nguyễn Huy Tưởng miêu tả cho các em về một giấc mơ của An Dương Vương. Trong giấc mơ, An Dương Vương được thần núi Thất Diệu bày cho kế xây thành. Giấc mơ vốn có quan hệ với hiện thực. Nó thường là hệ quả của một quá trình lo nghĩ, nhớ nhung. Trong trường hợp An Dương Vương, giấc mơ là hệ quả của quá trình lo nghĩ. Đất nước đang đứng trước họa xâm lăng. Làm sao để chống được giặc? Nếu không suốt ngày lo nghĩ, ám ảnh về một cái thành chống giặc, làm sao An Dương Vương lại có thể có một giấc mơ như vậy? Nội dung giấc mơ được miêu tả khéo, tạo cảm giác bất ngờ và thú vị. Không chỉ là người lo nghĩ, An Dương Vương còn là con người hành động. Vẻ đẹp này được Nguyễn Huy Tưởng miêu tả qua viêc nhà vua cùng thần Kim Quy đi diệt Gà Tinh ở gò Ông Cô. “...Kim Quy trỏ thẳng kiếm tiến lên trước. Lưỡi kiếm sáng như ánh giăng. An Dương Vương cũng trỏ thẳng kiếm, tiến sau. Lưỡi kiếm cũng sáng như ánh giăng. Hai lưỡi kiếm lấp loáng trong đêm tối. Vua và Kim Quy chạy như bay về gò Ông Co”. Kê Tinh có tài biến hoá, gian giảo. Cho nên, diệt được nó không phải là chuyện dễ. Người và thần sánh bước bên nhau, cùng nhau truy diệt cái ác. An Dương rất mạnh mẽ, quyết liệt. Kê Tinh bị diệt. Sự nghiệp xây thành hứa hẹn thành công từ đây...

Trong An Dương Vương xây thành Ốc, Nguyễn Huy Tưởng sử dụng khá nhiều chi tiết đặc sắc. Chẳng hạn, chi tiết “vua ứa nước mắt” khi nghe tin nhân dân Phong Khê giết hết gà sống hòng giúp vua trừ Kê Tinh. Hay chi tiết vua “vuốt râu mỉm cười” khi biết tin giặc đã cận kề. Con người này rất giàu tình cảm, biết trân trọng sự hi sinh của nhân dân đồng thời cũng bình tĩnh tự tin khi đối mặt với kẻ thù. Thành Cổ Loa là một chiến công, một giá trị văn hoá lớn của nhân dân Au Lạc. 

Tác phẩm của Nguyễn Huy Tưởng đã thực sự đem đến cho các em một niềm tự hào lớn. Sức hấp dẫn của tác phẩm, ngoài hình tượng An Dương Vương còn phải kể đến nghệ thuật trần thuật, lối miêu tả so sánh và điệp câu tạo không khí thúc bách của hoàn cảnh lịch sử...

Nguồn: VĂN HỌC CHO THIẾU NHI (ĐH Quy Nhơn).

P/s: Nếu căn cứ vào tiêu chí nhân vật chính, có thể xếp ADVXTO vào thể loại truyện lịch sử viết cho thiếu nhi.