KỂ CHUYỆN QUANG TRUNG - 5

V.

Đoàn quân áo vải của Quang Trung vẫn rầm rộ tiến trên con đường thiên lý gập ghềnh, khuất khúc.

Đi qua một dãy núi trên có dấu vết một tòa thành đất cổ, Quang Trung hỏi các tướng:

- Đây có phải là Lục Niên thành, nơi ngay xưa Lê Thái Tổ đã đánh nhau rõng rã sáu năm trời với giặc Minh không?

Các tướng thưa phải. Quang Trung nói:

- Ta nghe nói La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp đã chán Chiêu Thống về ẩn ở đây. Ta đã hai lần mời phu tử ra giúp nước. Nhưng phu tử cho ta là kẻ vai u thịt bắp, từ chối không chịu ra. Phu tử là người tài cao đức lớn, ta vẫn muốn dùng. Nay quân Thanh sang cướp nước ta, trăm họ lầm than khổ ải. Ai cũng oán Chiêu Thống cõng rắn cắn gà nhà, thù Tôn Sĩ Nghị đến xương tủy. Không có lẽ phu tử cứ ngồi ẩn mãi trên núi được. Ta muốn lên mời phu tử xuống núi một phen, các tướng nghĩ thế nào?

Lá cờ lệnh trên đầu voi dựng lên. Năm quân tạm nghỉ.

Quang Trung một mình lên núi. Vừa bước tới trước một cái am gianh làm trên đỉnh núi, Quang Trung đã thấy La Sơn phu tử, đầu tóc bạc phơ, khăn áo chỉnh tề, chống gậy đứng chờ. La Sơn phu tử cúi xuống lạy. Quang Trung đỡ ông già dậy và ngỏ ý mời phu tử cùng đi đánh giặc. La Sơn phu tử nói:

- Việc nước đang ngổn ngang, việc quân đang bận rộn. Thế mà nhà vua thân hành đến đây, kẻ già này xiết bao cảm kích. Nhưng nghĩ mình tài hèn sức yếu, không biết giúp được việc gì.

Quang Trung nói:

- Nhiều người tai mắt ở Thăng Long còn mơ hồ chưa biết cái tội bán nước hại dân của Chiêu Thống nên còn theo hắn, nối giáo cho giặc. Phu tử là người danh vang bốn bể. Phu tử hãy bày cho họ những điều phải trái. Họ sẽ nghe ra và nổi lên đánh giặc. Như thế chẳng phải là phu tử lập được công lớn với dân với nước đó sao?

Hai người nói chuyện rất lâu. Quang Trung chỉ những núi non trùng điệp chung quanh, lại chỉ ra ngoài bể xanh rờn, và nói:

- Giang sơn gấm vóc này, há để cho người nước ngoài cướp mất đi ư?

La Sơn phu tử rơm rớm nước mắt. Tối hôm ấy Quang Trung nghỉ lại trong am. Sáng hôm sau, La Sơn phu tử từ biệt cái am gianh, chống gậy theo Quang Trung xuống núi. Tướng sĩ thấy một ông già cũng hăng hái theo đi đánh giặc, ai nấy càng thêm phấn khởi. Trống rong cờ mở đi gấp ngày đường.

Bốn phương hào kiệt đổ ra theo Quang Trung như nước. Dân gian nô nức đem lợn, bò, trâu, ngựa tới ủng hộ đoàn quân áo đỏ. Quang Trung ngồi trên bành voi, mắt đăm đăm nhìn trước mặt. Bỗng nhà vua với lấy cái bàn tính đặt trên đùi. Tay Quang Trung gảy những con tính, tiếng kêu giòn như tiếng phách. Tướng sĩ đều nín thở. Họ biết đấy là lúc Quang Trung đang nghĩ cách bài binh bố trận.

NGUYỄN HUY TƯỞNG

(còn nữa)