KỂ CHUYỆN QUANG TRUNG - 3

III. 

Tất cả những cổng thành Thăng Long cổ kính đều khóa chặt. Trên các lũy thành hướng về phía nam, quân Tôn Sĩ Nghị đóng như mắc cửi, cờ xí rợp trời.

Các phố phường đều đóng cửa im ỉm. Dân kinh kỳ không dám ra khỏi nhà. Ngoài đường, không còn bóng võng lọng, ngựa xe như những ngày sầm uất. Chỉ có quân Thanh đi lại rầm rập. Chúng nói cười nhí nha nhí nhô, nhe những bộ răng trắng nhờn, nghênh ngang cái bím tóc tết sau lưng. Chúng kéo vào các nhà bắt đàn bà, con gái. Chúng sục vào các cung điện bắt vua chúa, khuân đi kìn kìn những hòm ngọc ngà, châu báu.

Các cụ già hỏi nhau: Còn đâu là thể thống nước Nam? Còn đâu là kinh đô muôn thuở? Ba trăm năm trước, đức Thái tổ nhà Lê khởi nghĩa ở đất Lam Sơn, đánh đuổi giặc Minh, thu lại bờ cõi. Sao con cháu vua Lê ngày nay lại đốn đời đi rước voi về dày mồ, bán rẻ cơ đồ cho người nước khác?

Lê Chiêu Thống vừa theo quân Thanh về nước, hạ lệnh đốt hết dinh cơ của chúa Trịnh. Trong kinh thành nổi lên chỗ này một đám, chỗ kia một đám, những cột khói đen cuồn cuộn. Gió heo, trời ráo. Những đám cháy bốc cao. Cháy các lầu son, gác tía. Cháy các cung điện kín cổng cao tường. Cháy các đình chùa, miếu mạo. Các lâu đài nguy nga tráng lệ xây dựng từ bao nhiêu đời, các công trình lộng lẫy do muôn vạn bàn tay khéo léo làm nên, lần lượt bị đổ nhào. Cháy lan ra các đền đài của những đời vua trước. Cháy lan ra các nhà dân. Tiếng khóc thất thanh nổi lên bốn phía lẫn với tiếng gió rít, tiếng lửa reo, tiếng ngói xô, cột đổ, tiếng gà kêu, chó sủa ran ran. Mùi gỗ, mùi sơn pha với mùi xác người bị thiêu khét lẹt. Lửa ánh xuống mặt nước đỏ ngầu của sông Nhị Hà. Lửa ánh xuống mặt nước hồ Gươm. Lửa ánh xuống mặt nước hồ Tây. Ở đây đang có những đám cháy to nhất. Bọn lính tráng của Chiêu Thống cầm mồi đi vào các cung điện chưa chịu cháy, châm lửa đốt. Không phải chúng chỉ đốt những lâu đài dinh thự. Chúng hung hăng phá tất cả những cảnh đẹp của kinh thành. Hồ Tây có hàng vạn cây bàng cổ thụ mọc trên một quả gò rộng bát ngát, thoai thoải bên hồ. Mùa hè thì tán bàng rủ xanh tươi, mùa thu thì lá đỏ bay rào rào giữa cảnh trời cao hồ rộng. Hồ Tây còn tự hào vơi một rừng trúc tuyệt đẹp, quanh năm soi bóng thân ngà xuống mặt nước trong veo. Thuở thanh bình, người dân khinh thành thường ra nghỉ mát dưới bóng rừng bàng, ngắm bóng trúc rung rinh, chèo thuyền vui cảnh gió trăng mây nước. Những người văn hay chữ tốt thì đua nhau làm thơ ngâm vịnh. Nhưng bây giờ thì những ngày vui ấy qua rồi. Chung quanh hồ ngùn ngụt những lâu đài bốc cháy. Rừng bàng, rừng trúc đang bị những bàn tay tàn phũ chặt phá tan hoang.

Tết đến nơi rồi. Kinh thành đã ảm đạm càng thêm ảm đạm. Hoa đào, hoa mai sống sót đã nở ở các đầu tường tàn phá. Nhưng không ai nghĩ đến sắm sanh. Các chợ búa không được họp. Không có đôi câu đối đỏ nào dán trên cột nhà. Không đâu có tiếng giã giò. Không đâu có tiếng reo vui của nồi bánh chưng ấm cúng. Bao nhiêu lợn béo, gạo thơm đều đã bị quân của Chiêu Thống đem nộp cả cho Tôn Sĩ Nghị. Đêm và ngày, kinh thành rực lên những đám lửa hãi hùng. Khói bay lên trời cao như lòng oán hận của muôn dân

 

NGUYỄN HUY TƯỞNG

(Còn nữa)