KỂ CHUYỆN QUANG TRUNG - 4

IV.

Tôn Sĩ Nghị, thay mặt triều đình nhà Thanh, phong Chiêu Thống làm An Nam quốc vương.

Trong cung riêng, Chiêu Thống mở tiệc ăn mừng. Các quan văn võ hô muôn tuổi, ca ngợi công đức Chiêu Thống. Chiêu Thống nói:

-Trẫm đã mượn được bàn tay Tây Sơn để diệt chúa Trịnh. Nay trẫm lại nhờ quân Thiên triều quét sạch giặc Tây Sơn. Trẫm đã đốt hết cơ đồ của chúa Trịnh, làm cho vạn vạn kiếp kẻ ấy không thể ngóc đầu ngóc cổ lên được. Nhờ hồng phúc của tổ tôn, trẫm lại lên nối nghiệp đế. Các người phải nghĩ sao giúp cho ngôi báu vững như bàn thạch.

Một viên quan quỳ xuống tâu:

- Thánh thượng mới lên được ngôi báu, công đức chưa ban khắp, lòng dân còn hoang mang. Kẻ còn nhớ chúa Trịnh, kẻ còn theo Tây Sơn. Đấy là một mối họa lớn. Tôi nghe nhổ cỏ phải nhổ tận gốc. Nước loạn thì phải dùng uy. Giết một người để trăm kẻ sợ. Cúi xin thánh thượng cho giết hết bè đảng của những kẻ kia, nhẹ thì giam vào ngục tối, nặng thì chém bêu đầu. Như thế thì muôn dân mới thần phục, ngôi báu mới bền vững.

Chiêu Thống khen phải, tức thì cho quân sĩ đi xục xạo các nơi trong kinh thành, bắt người cướp của. Nhà tù mọc lên như nấm, chật ních những người tình nghi là chân tay chúa Trịnh và Tây Sơn. Trên bãi pháp trường, bọn đao phủ thay phiên nhau chặt đầu người suốt từ sáng sớm đến đêm khuya. Các bãi, các chợ, các ngã ba, ngã tư đường, cắm la liệt những cọc tre, cọc gỗ bêu đầu những ông già, bà trẻ, những đứa trẻ còn ẵm ngửa.

Lửa thiêu cháy kinh thành Thăng Long vẫn ngày đêm không ngớt. Trên trời đen đặc những tàn than bay rối loạn. Những đàn quạ nhào lộn, bâu chung quanh những lá cờ sặc sỡ của quân Thanh.

Một hôm, vua tôi Chiêu Thống đang tâng bốc lẫn nhau thì có tin báo quân Tây Sơn đã vượt qua sông Gianh, và Nguyễn Huệ thân hành thống lĩnh binh mã, đi tới đâu lấy thêm quân đến đấy, nhân tài lũ lượt kéo ra theo. Chiêu Thống rụng rời chân tay, mặt non choẹt tái xanh như chàm đổ. Chiêu Thống hỏi các quan năm lần bảy lượt. Họ ngồi im như phỗng, không ai bàn được mưu kế gì. Cuối cùng, một viên quan tâu:

- Tôn tổng đốc không quản đường sá xa xôi sang là để giúp thánh thượng. Cúi xin thánh thượng hạ giá sang bên soái phủ đem việc này bẩm lên quan tổng đốc để Người định liệu. Quân thiên trều danh uy sấm động; ta có quân thiên triều như con thơ có cha mẹ, kẻ kia liệu đã dám làm gì?

Chiêu Thống cùng với viên quan hầu lật đật lên ngựa sang soái phủ. Kinh thành vẫn đang cháy ngùn ngụt. Dọc đường, chỉ thấy dân chúng chạy lang thang, kẻ bồng con, người bế cái, kêu khóc vang trời. Bọn đao phủ dẫn những xâu người bị trói giật cánh khuỷu ra pháp trường. Trông thấy Chiêu Thống, những người bị bắt kêu thét:

-Nhà vua rước quân nước ngoài vào để giết hại người trong nước thế này ư?

Chiêu Thống cứ cắm đầu, cắm cổ phóng ngựa tới soái phủ.

Tôn Sĩ Nghị đóng tại điện Kính Thiên, nơi tế trời của các vua nhà Lê.

Chiêu Thống giao ngựa cho viên quan hầu, khúm núm tới trước điện. Nhìn lên điện uy nghiêm, cao thăm thẳm. Cửa son khép chặt. Trước cửa, dựng một cái biển đề chữ: Miễn vào hầu. Những con rồng đá hùng vĩ uốn khúc lượn từ trên thềm điện cao xuống bậc đá cuối cùng như xô vào Chiêu Thống. Chung quanh điện, cờ bay phấp phới. Giữa sân điện, giồng một lá cờ đại đề một chữ TÔN oai vệ.

Chiêu Thống tần ngần một lúc rồi bước lên. Từ trên thềm cao, một tên lính đứng trong lầu canh, hét một tiếng to làm cho Chiêu Thống giật mình lùi lại. Chiêu Thống khom lưng, vòng tay trước mặt, tự xưng mình là An Nam quốc vương đến soái phủ có việc cần kíp.

Tên lính vẫn lắc đầu, tay chỉ cái biển và nói xuống:

Hôm nay, soái phủ không có việc gì bàn với nhà vua cả. Xin hãy về cung nghỉ. Khi nào có việc cần, soái phủ sẽ cho vời đến.

Chiêu Thống đành lủi thủi quay ra, cùng viên quan hầu lên ngựa lặng lẽ trở về cung.

Người dân kinh thành nghẹn ngào, uất ức, oán giận Chiêu Thống bán nước, hại dân, làm nhục lây đến mọi người trong nước. Người ta gạt nước mắt thở vắn than dài. Ai sẽ cứu nước Nam ra khỏi vòng đắm đuối? Bao giờ đất nước lại thanh bình, Thăng Long lại rạng rỡ như xưa? Người ta âm thầm . chờ đợi Quang Trung. Nhưng bao giờ Quang Trung mới đến?

Kinh thành Thăng Long vẫn rừng rực lửa. Kinh thành Thăng Long chỉ còn là những đống tro tàn. Thăng Long đói. Thăng Long rét. Thăng Long không còn biết đến tết nhất là gì. Những ngày áp tết năm ấy, Thăng Long sao mà buồn bã!

NGUYỄN HUY TƯỞNG

(còn nữa)