CHÚ BÉ NHẶT BÔNG GẠO

Nhà văn Ngô Quân Miện (1925 - 2008). Ông viết thơ và truyện cho thiếu nhi in từ năm 1939. Truyện thiều nhi của ông gồm: Hoa đồng (1978), Bay chuyền (1976), Bông hoa lạ (1982), Đôi cánh sẻ đồng (1989) và Chú bé nhặt bông gạo (1994).

Ngày xưa, có một chú bé mồ côi, cha mẹ mất sớm, phải ở với bà. Chảng biết tên thật chú là gì, dân làng thì cứ gọi chú là Côi. Bà thương chú lắm, một: "Cháu Côi của bà", hai: "Cháu Côi của bà!". Bà làm vườn, chăn gà, kiếm củi nuôi cháu. Côi cứ theo bà lẳng nhẳng như một cái đuôi. May mắn sao, chú bé khỏe mạnh, mỗi ngày một lớn, chân tay bụ bẫm, mắt đen láy, tóc xanh dày, da nâu sẫm. Côi biết đi, biết nói, rồi biết cùng bà chăn gà, nhặt cỏ. Bà có miếng gì ngon cũng dành cho Côi, và Côi ăn gì cũng nhớ đến bà. Đêm nào, bà cũng kể chuyện cổ tích cho cháu nghe. Côi rất sáng dạ, chỉ nghe vài lần đã thuộc, và Côi lại kể lại cho bà nghe. Căn lều nhỏ dưới gốc cây gạo ven hồ ngày ngày vang tiếng cười trong sáng của chú bé.

Côi lớn thêm chừng nào thì bà già thêm chừng ấy. Tóc bà bạc dần và lưng bà bắt đầu còng. Côi chỉ lo bà già rồi bà chết. Có lần, Côi hỏi:

-Thế bà già mãi rồi bà có chết không, bà?

Bà ôm lấy cháu:

- Không, bà sống mãi với cháu. Cháu càng yêu bà thì bà càng sống lâu, cháu ạ! Nhưng bà cảm thấy lưng mỗi ngày mỗi đau, xương mỗi ngày một ê ẩm.

Mùa xuân, cây gạo ven hồ nở hoa đỏ một góc trời, nhìn xa như một mâm xôi gấc lớn, những đàn chim sáo mỏ vàng, mỏ ngà về hót ríu ran. Côi nhặt những nụ hoa gạo, bóc ra ăn bùi bùi, ngọt ngọt. Mùa hè, những quả gạo già tách nở, những túm bông gạo gió tung khắp bầu trời, đưa những hạt gạo tròn nhỏ bay đi. Những tùm bông gạo rơi xuống đất như những bông hoa trắng trên nền cỏ xanh. Côi nhặt lấy đem về nhà chơi. Bà bảo Côi:

-Cháu có biết bông gạo để làm gì không? Đế nhồi chăn, nhồi đệm, nằm cho ấm, cho êm. Bà mà được một cái đệm bông gạo thì hết cả đau lưng, bà sống được trăm tuổi, cháu ạ!

Nói rồi, bà cười móm mém và quặt tay ra sau đấm lưng thùm thụp. Nhìn lưng bà mỗi ngày còng thêm, Côi thương bà lắm. Côi nghĩ: "Mình phải đi nhặtt bông gạo về làm cho bà cái đệm mới được!". Thế là Côi đi nhặt bông gạo. Côi nhặt mãi mới đầy hai túi áo tí hon. Suốt nngày, Côi đi nhặt bông. Côi chẳng chơi đùa gì nữa. Mỗi lần nhặt được đầy hai túi, Côi về nhà, mặt rạng rỡ lên. Côi gọi: "Bà ơi!" và vỗ bình bịch vào hai túi. Bà bảo nghỉ, Côi không chịu nghỉ. Bà rơm rớm nước mắt, ôm lấy cháu: “Hòn ngọc của bà! Hòn ngọc của bà". Hôm ấy,bCôi về ăn cơm rất khỏe và lần ra ngủ thật say. Chú mơ thấy mình may cho bà một cái đệm nhồi bông thật dày, bên ngoài là vải thêu hình con công xòe đuôi màu sắc cầu vồng đang múa. Côi mời bà ngả lưng và lạ thay, bà vừa nằm xuống thì cái đệm như có phép thần làm lưng bà thẳng ra, mặt bà hồng hào, bà trẻ lại hàng chục tuổi.

Hôm sau, Côi lại đi từ sáng sớm. Những bông gạo rơi quanh gốc cây mỗi lúc thưa dần, phải đi xa mới có. Ngày sau nữa, lại phải đi xa nữa mới nhặt được những cụm bông gió tạt đi xa. Suốt cả mùa hè, Côi đi nhặt bông, chân đã quen đi xa, người đã quen nắng gió, cứng cáp hẳn lên. Hết mùa đông, Côi nhặt được một đống.

Bà nhồi vừa được một cái gối. Gối may xong, bà đưa cho Côi gối thử thì thấy êm quá, và chẳng hiểu thế nào, chỉ một lúc, Côi đã ngủ một giấc say. Nhưng đến tối, Côi nhất định không chịu gối mà nhường cho bà. Bà phải chiều lòng cháu. Bà chưa nhắm mắt thì thấy cháu đã ngáy oo. Bà sẽ sàng lấy chiếc gối ra, khẽ nâng đầu Côi dậy và đặt gối vào cho cháu. Đêm ấy, Côi mơ thấy một đàn chim sáo bay đến quanh mình vừa múa vừa hát:

Chào bạn Côi, chú bé thương bà

Mai sáo sẽ mang quà tặng bạn.

Hôm sau, từng đàn sáo đen, sáo lang, sáo sậu hàng trăm con lần lượt bay đến cây gạo, rồi con thì cắp những chùm quả đậu, con thì cắp những chùm củ lạc, những hạt ngô đem đến trước nhà. Bà thu lại thì được mấy bát lạc, bát ngô, bát đậu,...

Mùa bông gạo lại đến. Côi lại ra sức đi nhặt bông. Một hôm, Côi nghe có tiếng nói văng vẵng trên đầu. Ngẩng lên, chẳng thấy gì, chỉ thấy tiếng nói phát ra từ một hốc ở thân cây gạo:

- Này chú bé, đừng sợ! Ta là Tiên gốc gạo. Cháu nhặt bông làm gì?

- Để nhồi đệm cho bà cháu đở đau lưng.

-Cháu nhặt thế thì đến mấy năm mới đủ bông làm đệm?

- Mấy năm cũng được ạ!

-Bà cháu bao nhiêu tuổi?

-Cháu không biết, chỉ biết là bà cháu lưng còng sát đất. Có đệm êm, bà sẽ sống lâu.

- Được rồi, ta sẽ giúp cháu!

Côi thấy cây gạo từ từ nghiêng xuống, như người cúi mình, những cành sà xuống thấp đến nỗi Côi có thể với tay hái bông dễ dàng và trèo lên cả những cành bên trên. Hôm ấy, Côi tha hồ nhặt được mấy thúng bông.

Buổi tối, Côi lại nàm mơ. Mơ thấy con chim Cốc ở dưới hồ nói chuyện với Côi:

- Chào bạn Côi, chú bé thương bà. Mai Cốc sẽ mang quà tặng bạn.

Hôm sau, và từ đó, cứ chiều chiều đàn cốc bắt cá dưới hồ đem về đặt trước nhà Côi rồi bay lên đậu trên cây gạo trò chuyện với nhau đến tận đêm khuya.

Mùa hè năm ấy, cây gạo sai bông quả. Bông nhặt đủ làm một cái đệm, một cái chăn và một cái gối. Bà nằm trên đệm êm, bà ngủ say giấc vì đỡ hẳn đau lưng. Hôm sau, bà thấy khỏe ra, ăn được. Bà sống được thêm nhiều năm. Nhưng cũng đến một lúc bà già quá, bà mất.

Nhưng chiếc gối bông gạo êm như ru vẫn cho Côi đêm đêm mơ thấy bà, bà vẫn cho gà ăn, vẫn trồng rau, vẫn kể chuyện cổ tích cho Côi y như còn sống.

Và cây gạo bên nhà Côi đã thành cây gao còng. Mùa đông, lá rụng hết chỉ còn trơ thân cây cúi gập, y như bóng dáng của bà đang chống gậy bước đi.

NGÔ QUÂN MIỆN