TIẾNG MÙA XUÂN

TRẦN HOÀI DƯƠNG: "Tôi gắng chọn lọc từ cuộc sống ngổn ngang bề bộn những gì tinh túy nhất, trong ngần nhất để viết cho các em. Tôi đến với văn học thiếu nhi như đến với một thứ đạo. Viết là để đem lại lòng yêu thương và vẻ đẹp tuyệt vời của văn chương cho trẻ nhỏ".

Cánh rừng mùa đông trơ trụi. Những thân cây khẳng khu vươn nhánh cành khô xác lên nền trời xám xịt. Dưới gốc, lá mục rụng đầy. Vài ba chú Nhím dò dẫm bò đi kiếm mồi. Trong hốc cây, mấy gia đình nhà chim Họa Mi, Gõ Kiến, Mai Hoa ẩn náu. Con nào con nấy gầy xơ xác, ló đầu ra nhìn trời bằng những cặp mắt ngơ ngác buồn. Bác Gấu Đen nằm co quắp trong hang. Hồi cuối thu, bác ta béo núng nính, lông mượt, da căng tròn như một trái sim chín, vậy mà bây giờ teo tóp, lông lởm chởm trông thật tội nghiệp.

Gió lạnh vẫn ù ù thổi, dứt nốt những chiếc lá héo úa cuối cùng còn sót lại trên cành. Mọi vật im lìm, không có một tiếng động gì khác ngoài tiếng gió rít và tiếng lá khô xao xác.

Chợt có tiếng chim kêu rộn rã. Từ xa, một bóng chim đang xoải cánh bay tới. Đó là cô Chim Khách. Cô lượn một vòng trên cánh rừng, cánh chấp chới, miệng rối rít:

- Có khách! Có khách! Bà con ơi, có khách!

Họ hàng Họa Mi, Gõ Kiến, Mai Hoa xô nhau ra chen chúc trước cửa tổ, nháo nhác nhìn cô Chim Khách. Mấy chú Nhím ngừng dũi đất, ngẩng lên nghe ngóng. Bác Gấu Đen thò đầu ra cửa hang, ngáp dài. Những bác Nai, cô Hươu Sao, chú Thỏ Xám.. đều dõi theo bóng Chim Khách chờ đợi.

Cô Chim Khách thu hẹp vòng bay, đậu trên cây chò nâu, nơi đầu cành trơ trụi. Tiếng cô vẫn rối rít đầy phấn khích: trấu - Có khách! Có khách! Có khách quý sắp đến khu rừng chúng ta!

- Khách là ai thế? - Bầy Hoa Mi, Gõ Kiến, Mai Hoa nôn nóng hỏi dồn.

- Có khách! Có khách quý! - Cô Chim Khách vẫn chưa chịu nói ra ngay điều bí mật cuối cùng.

- Biết có khách rồi! Nhưng là ai? Cứ úp úp mở mở, sốt cả ruột! - Bác Gấu Đen đã bắt đầu bực mình.

Thấy vậy cô Chim Khách thôi không dám kéo dài phút chờ đợi của mọi người nữa. Cô nói như reo lên:

Mùa Xuân! Mùa Xuân đã về! Cô Mùa Xuân đang trên đường đi tới đây!

Tất cả cùng ùa ra vây quanh gốc cây chò nâu, nơi Chim Khách đang đậu. Nhiều tiếng tranh nhau hỏi:

- Có thật không? Có thật Mùa Xuân đang tới không?

Chim Khách bay lên. Đàn Họa Mi, Mai Hoa, Gỗ Kiến, Chèo Bẻo, Ác Là cùng bay lên, hót ríu ran. Chúng đậu trên đỉnh ngọn cây chò nâu, ngó nghiêng quan sát. Tiếng chúng reo lên lảnh lót:

- Đúng rồi! Đúng là Mùa Xuân đang về rồi! Cô ấy đang ở bên kia sông, trên cánh đồng dưới chân dãy núi xanh!

Tiếng hò reo vang lên. Ai cũng vui sướng khi được tin Mùa Xuân về. Cả khu rừng như sống lại. Hươu, Nai chạy nhảy tứ tung, những cặp vó như bay lên. Những bác Gấu nặng nề chui ra khỏi hang, vươn vai, ngáp dài ngáp ngắn àm i.

Bác Gấu Đen vung tay, vặn mình, nói với bác gái giọng ồm ồm:

- Thảo nào, đêm qua tôi cứ trằn trọc mãi, mình mẩy đau nhừ khắp cả. Thời tiết thay đổi có khác!

Bác gái cười khục khục, lườm yêu chồng:

- Trằn trọc gì mà đêm qua thằng Sói đến phá cửa, tôi gọi năm lần bảy lượt vẫn thấy ông ngáy pho pho, có nhúc nhích tí nào đâu!

Bác Gấu Đen cười phá lên, không cãi lại nửa lời. Mùa Xuân về rồi, mùa mật ong sắp tới rồi, cãi vã nhau mà làm gì Chú Họa Mi bé nhất trong bầy chợt tách đám đông, lao vút đi. Mẹ chú kêu thảng thốt:

- Đi đâu thế, Út?

- Con đi có việc, một chút về ngay thôi!

- Không đi đâu cả, Út!

- Con về ngay mà!

- Trời ơi! Con với cái! Giờ này còn đi đâu nữa!

Bầy chim trên cao vẫn tiếp tục theo dõi những bước đi của cô Mùa Xuân để tường thuật lại cho mọi người cùng biết:

- Đó! Đó! Cô ấy đã đến bên bờ sông rồi đó!

- Cỏ bên sông đang xanh lại!

- Hoa trên cánh đồng đang ào ạt nở!

- Đẹp quá! Đẹp quá! Cả đất trời đều hồng rực lên sắc hoa đào, hoa tường vi...

Cô Mùa Xuân xinh tươi đang lướt nhẹ trên cánh đồng. Đó là một cô gái dịu dàng, tươi tắn, ăn mặc giống y như cô Tấm trong đêm hội thử hài thưở nào. Cô mặc yếm thắm, một bộ áo mớ ba màu hoàng yến, màu quan lục, màu hoa đào, chiếc quần màu nhiễu điều, thắt lưng màu hoa hiên, khăn nhiễu tam giang. Tay cô ngoắc một chiếc lẵng đầy màu sắc rực rỡ. Cô lướt đi trên cánh đồng, người nhẹ bỗng nghiêng nghiêng về phía trước. Vừa lướt bay, cô vừa rắc nhẹ những nắm màu sắc lấy trong lẵng ra. Cả không gian rực rỡ lên vì triệu triệu đốm màu lơ lửng bay. Những bụi phấn màu ấy bay đến đâu, bầu trời sáng ra đến đấy, xua tan những đám mây xám xịt, xua tan cả cái giá rét của mùa đông cằn cỗi. Bụi phấn rơi xuống đất, lập tức mặt đất bừng bừng sức sống. Những hạt phấn đỏ biến thành những bông hoa hồng, hoa dâm bụt, hoa giấy đỏ thắm. Những hạt phấn vàng biến thành hoa mai, hoa cúc vàng tươi. Những hạt phấn hồng biến thành hoa đào, hoa tường vi. Những hạt phấn xanh biến thành cỏ non, lá non... Trong phút chốc, mặt đất chan hòa màu sắc, thấm đẫm hương thơm.

Cô Mùa Xuân về tới cửa rừng. Tất cả muôn loài đều ùa đến vây quanh cô, chờ cô ban phát phép mầu. Cô Mùa Xuân tươi cười nhìn những người bạn của rừng. Giọng cô vui vẻ:

- Chào các em! Cá em có khỏe không? Có vui không?

Tất cả cùng nhao nhao:

- Chào cô! Chào cô Mùa Xuân!

Chúng em mong cô mỏi cả mắt, bây giờ cô mới đến! Sao cô đi lâu thế hở cô?

- Suốt cả mùa đông lạnh giá, chúng em đói, chúng em rét, chúng em mong chờ cô...

Cô Mùa Xuân nhìn bao quát khắp lượt. Giọng cô run run cảm động:

- Quả thật là mùa đông khắc nghiệt quá! Cây cối trơ trụi, muôn loài đều gầy trông thật tội nghiệp. Nhưng thôi, hãy vui lên nào, các em!

Cô vốc từng nắm phấn màu vung lên cao. Bầu trời hồng lên, lấp lánh những màu kỳ diệu. Những hạt phấn màu ấy rơi xuống, phủ lên muôn vật. Lập tức rừng rào rào nảy lộc, lá non xanh mướt run rẩy vẫy gió, suối tung bọt trắng xóa, cỏ cựa mình sột soạt, hoa đào, hoa mai, hoa tường vi, hoa tầm xuân, hoa mận, hoa lê... đua nhau nở, phô sắc phô hương rực rỡ ngào ngạt cả đất trời. Những con vật cũng reo hò vui sướng tắm trong trận mưa màu sắc. Những bộ lông vốn màu gì, nay lại được những hạt của chính màu sắc ấy đậu vào, tô điểm lại cho tươi tắn hơn, lộng lẫy hơn. Trong phút chốc cả khu rừng hoàn toàn biến đổi. Tất cả đều được khoác những bộ quần áo mới, quà tặng của Mùa Xuân.

Cô Mùa Xuân vẫn vui vẻ tung lên những hạt vàng hạt bạc. Các loài vật sống rải rác khắp rừng vẫn đua nhau tìm đến cô, xin cô ban cho niềm vui. Đâu đâu cũng loang loáng những bóng hươu, nai, thỏ, hoẵng... xoải chân chạy gấp. Vừa chạy, họ vừa kêu lên những tiếng mừng rỡ.

Nhưng kìa! Xa tít nơi cuối rừng có tiếng ai đang thút thít. Tiếng khóc ấm ức, đứt đoạn bị chìm lấp trong tiếng chạy, tiếng reo hò. Tiếng ai thế nhỉ?

Thì ra là một chú Ốc Sên đang lặng lẽ bước trên đường. Bên cạnh chú, Họa Mi Út đang bối rối tìm đủ mọi cách an ủi người bạn chậm chạp của mình. Thấy muôn loài đua nhau tìm đến cô Mùa Xuân. Ốc Sên cũng khăn gói lên đường. Bò đã chậm, Ốc Sên lại luôn luôn phải canh chừng, né tránh, sợ những loài vật khác dẫm phải. Ai cũng hối hả chạy, không ngờ có Ốc Sên lẽo đẽo lẫn trong cỏ. Càng thấy mọi người chạy nhanh. Ốc Sên càng sốt ruột. Biết đến bao giờ mới gặp được cô Mùa Xuân? Vừa chậm chạp trườn mình, Ốc Sên vừa khóc tấm tức. May sao Họa Mi cũng vừa tới. Ban nãy Họa Mi rời đám đông để đi gọi Ốc Sên. Hai đứa thân nhau từ lâu, vào dịp Họa Mi đi kiếm môi, gặp Ốc Sên bên bờ suối lởm chởm đá. Có việc gì Họa Mi cũng nhớ tới Ốc Sên. Biết Ốc Sên chậm chạp, Họa Mi đến giúp bạn kịp gặp cô Mùa Xuân. Họa Mi dìu Ốc Sên từng chặng, từng chặng ngắn một. Thật là vất vả, vì cả hai đứa cứ ngã lên ngã xuống hoài. Ốc Sên tuy bé tý, nhưng Họa Mi cũng có to gì cho cam! Ốc Sên mếu máo:

- Thôi, cứ mặc mình, cậu đi trước đi!

- Sao lại thế được? Sao mình nỡ bỏ cậu giữa đường được?

- Nhưng muộn mất rồi còn gì?

- Dù muộn, mình cũng dứt khoát không bỏ cậu giữa đường. Thôi này, trèo lên đi!

Hai người bạn bé nhỏ lại dìu nhau đi. Họa Mi cõng bạn bay xập xòe trên cỏ. Chú bé gắng hết sức, nhưng cũng chỉ được một đoạn lại nghỉ. Ban đầu chú còn hạ cánh một cách chủ động, từ từ. Càng về sau, sức càng đuối, vừa bay lên cả hai đã lại chúi đầu vào bụi rậm. Đường đã vắng hoe. Nhìn trước nhìn sau không còn ai. Chỉ nghe tiếng hò reo mãi xa.

Họa Mi lại vùng dạy. Lại chấp chới đôi cánh bé tí xíu. Lại ngã lên ngã xuống. Lại xập xè chới với trên những bụi gai rậm...

Khi hai chú bé tới được bìa rừng thì tiếng hò reo vẫn đang náo nhiệt, mọi người vẫn đang vây quanh cô Mùa Xuân, tưng bừng nhảy múa.

Họa Mi mẹ suốt buổi bồn chồn chờ đợi con nên trông thấy hai đứa trước tiên. Tiếng mẹ vỡ ra:

- Út! Út! Trời ơi! Thằng Út! Đi đâu mà mãi giờ này mới tới? Lại cả Ốc Sên nữa này?

Ốc Sên òa khóc. Mọi người chạy đến vây quanh hai bạn nhỏ. Không cần hỏi thêm, tất cả đều biết lý do vì sao Ốc Sên đến muộn. Lúc này, mọi người mới ân hận vì mải vui mà quên bẵng mất người bạn bé nhỏ, chậm chạp của mình. Nhưng còn Họa Mi Út? Đi đâu mà mãi bây giờ mới thấy mặt? Trước những cặp mắt dò hỏi của mọi người, Họa Mi Út vẫn lặng yên không nói. Chú cứ run lên vì thấy ai cũng nhìn mình bằng đôi mắt không hài lòng. Giọng bác Gấu Đen nghiêm khắc:

- Chắc lại rong chơi đâu đó, phải không Họa Mi Út?

- Không phải vậy đâu! - Ốc Sên bật lên thành tiếng. Tại cháu cả thôi! Bạn Họa Mi rất tốt. Bạn ấy đã đến gọi cháu và dìu cháu đi suốt dọc đường.

Mọi người cũng đổ dồn nhìn về phía Họa Mi Út, xúc động. Chú bé vẫn đang đứng nép bên Họa Mi mẹ, mở to đôi mắt trong veo nhìn mọi người, vẻ vẫn chưa hết sợ sệt.

Cô Mùa Xuân nhìn vào chiếc lẵng của mình. Hết tất cả màu sắc mất rồi. Cánh rừng heo hút này là chặng cuối chuyến đi dài của cô. Cô vỗ vỗ chiếc lẵng. Một ít phấn màu cuối cùng còn sót lại dưới đáy. Cô lắc đầu:

- Còn chút xíu thế này, biết làm sao bây giờ?

- Cô cứ rắc cho mỗi đứa vài hạt lấy thơm thảo cô ạ! - Nhiều tiếng cùng reo lên.

- Thôi, cô rắc cho Ốc Sên đi! Ngôi nhà của bạn ấy cũ quá rồi, lại xây sát vì ngã lên ngã xuống! - Họa Mi Út bạo dạn hẳn lên, nói nhanh như sợ ai nói tranh mất.

- Họa Mi nhường cho bạn vậy nhé! Cô sẽ lo cho em sau. Cô Mùa Xuân cúi xuống, rắc nhẹ những hạt phấn màu cuối cùng lên nhà của Ốc Sên. Lập tức, Ốc Sên đẹp hẳn ra. Ngôi nhà xoáy trôn ốc lóng lánh những hạt màu nâu, màu đen, màu đỏ, màu vàng...

Tiếng hò reo lại rộ lên. Họa Mi mừng rỡ hót ríu ran, bay vút lên, chú lượn vòng trên đám đông, cánh vẫy vẫy nhịp nhàng, miệng không ngừng hót. Tiếng hót của Họa Mi lúc ấy chưa được hay như bây giờ, chỉ "chíu chịu... chíp chịu...", nhưng chú vấn nhiệt tình hót với tất cả tấm lòng mình. Chú vừa nhìn Ốc Sên vừa hót. Rồi chú nhìn rộng ra chung quanh, bao quát cả đám đông, cả khu rừng bao la. Tiếng chú hót càng lúc càng xúc động.

Nghe tiếng Họa Mi Út ngân vang, cô Mùa Xuân vui lắm nhưng cô không khỏi nghĩ ngợi. Cô vẫn chưa thôi day dứt vì đã không có chút quà gì cho Họa Mi. Cô nói với Họa Mi Út, giọng thoáng buồn:

- Có gì mà em vui thế, Họa Mi Út? Cô đã quên không dành quà cho em, tấm áo em mặc vẫn là tấm áo cũ kỹ.

Giọng Họa Mi Út lảnh lót vọng xuống:

- Cô đừng nghĩ ngợi gì về chuyện đó, cô ạ. Như thế này em cũng đã thấy vui lắm rồi. Đâu cứ phải được tấm áo mới em mới vui.

- Vậy có điều gì làm cho em vui đến thế?

- Cô ơi, cô không thấy sao? - Họa Mi Út chấp chời xòe đôi cánh chỉ bao quát khắp vùng - Đó! Các bạn em đều đang vui sướng. Ai cũng đẹp ra. Ai cũng trẻ lại. Tất cả đều mang những màu sắc mới. Cả khu rừng đều xanh tươi, không còn xơ xác như hồi mùa đông. Vui quá đi chứ, cô!

Giọng Họa Mi Út như vỡ ra, lạc đi vì xúc động. Chú bé vẫn bay lượn, càng lúc càng xa hơn, cao hơn...

- Trời! Bé Họa Mi Út của tôi! - Cô Mùa Xuân thất kêu lên. Cô lặng đi vì những ý nghĩ giản dị và cao thượng của Họa Mi. Cô cảm thấy trước tâm hồn thánh thiện của Họa Mi, mình mới nhỏ bé làm sao, tâm hồn mình mới cần cỗi làm sao! Mùa Xuân vẫn thường được mệnh danh là tươi non, là mới mẻ, là những xúc động run rẩy trinh trắng, ấy vậy mà cô tự cảm thấy mình già nua xiết bao trước sự thơ ngây trong trẻo của tâm hồn chú bé mảnh mai kia...

"Thôi được! Cô đã nghĩ ra rồi! Cô sẽ dành cho em món quà bất ngờ này, Họa Mi à!" - Cô Mùa Xuân nhủ thầm khi dõi theo bóng Họa Mi vẫn đang vờn trong nắng xuân. Cô rướn người lên nhìn bao quát khắp vùng, mắt cô sáng lên ngời ngợi. Giọng cô ngân vang:

- Hỡi những thảm rừng đại ngàn, những núi cao vực sâu, những đồng bằng, những thảo nguyên bát ngát! Hỡi những biển lớn, những sông dài, những lạch suối âm thầm trong lau lách! Các người hãy gửi về cho ta những âm thanh kỳ diệu của các người. Tiếng cây xào xạc, tiếng sóng biển gầm thét, tiếng dòng sông rì rào, tiếng suối chảy róc rách, tiếng rì rầm của mưa rơi, tiếng cựa mình của lộc non chồi biếc, tiếng lá reo, tiếng chim hót... Xin hãy gửi về cho ta những âm thanh của trái đất và bầu trời. Ta muốn lọc từ những âm thanh ấy những gì tinh túy nhất để tặng cho chú bé Họa Mi đáng yêu của ta. Chú bé đã chịu thiệt thòi không có được những màu sắc rực rỡ như nhiều loài chim bạn bè. Ta muốn chú bé sẽ có giọng hót tuyệt hay không dễ ai có được!

Ngay tức khắc, cả đất trời ngập tràn trong muôn vàn âm thanh kỳ lạ. Chưa bao giờ trái đất được đắm mình trong tiếng nhạc thần tiên đến thế. Cô Mùa Xuân gọi Họa Mi Út:

- Họa Mi! Họa Mi! Lại đây với cô, Họa Mi!

Họa Mi là là bay xuống, đậu trên bàn tay đang mở ra đón của cô Mùa Xuân. Bạn bè vây quanh, ai nấy đều hớn hở. Một tay cô Mùa Xuân nâng Họa Mi. Tay kia, cô vờn nhẹ trong không trung như vớt lấy những âm thanh đang lơ lửng bay, rồi thả xuống cho Họa Mi. Họa Mi ngửa cổ, ngây ngất hớp lấy từng "giọt" âm thanh từ bàn tay dịu dàng của cô Mùa Xuân. Chú bỗng thấy toàn thân run rẩy. Một sức sống mới kỳ lạ tràn ngập cơ thể Họa Mi, làm cho Họa Mi cảm thấy rõ rệt là mình đang thay da đổi thịt. Âm thanh thấm đẫm tâm hồn chú, chú bỗng thấy khao khát muốn cất tiếng hót.

Và thế là Họa Mi dang cánh ra, nâng mình lên, bắt đầu lượn bay và cất tiếng hót. Những tiếng hót hoàn toàn khác lạ. Khác lạ tới mức không chỉ làm mọi người ngắn ngơ kinh ngạc mà ngay cả Họa Mi cũng không dám nghĩ đó lại là tiếng hót của mình. Cả bầu trời xao xuyến vì những tiếng vàng tiếng bạc ngân nga. Tưởng như có muôn chiếc chuông nhỏ cùng rung lên thánh thót. Muôn loài lặng đi, lắng nghe những âm thanh kỳ diệu chưa từng thấy bao giờ.

Cô Mùa Xuân xúc động nhìn theo bóng Họa Mi. Nước mắt cô lặng lẽ lăn dài. Cô thì thầm:

- Hót đi! Hót nữa đi, Họa Mi nhé! Từ nay em sẽ là sứ giả của Mùa Xuân. Tiếng em là tiếng của Mùa Xuân. Mong sao em giữ mãi tâm hồn trong trắng ấy, giữ mãi tiếng hót vàng ngọc ấy để ngợi ca mặt đất này, bầu trời này, ngợi ca Niềm Vui và Lòng Yêu Thương - bầu sữa nuôi dưỡng cho tất cả chúng ta sống mãi...

TRẦN HOÀI DƯƠNG

Nguồn: Trần Hoài Dương, con người và tác phẩm.