LẤY VỢ CÓC

Đời xưa, có một cặp vợ chồng hiếm hoi mãi mới sinh được một đứa con thì lại là con cóc. Một hôm, hai vợ chồng buồn lắm, than thở với nhau: "Bây giờ lúa đang chín, người ta dứt bừa cả ra, chả có ai trông nom đỡ cho, sinh được một mụn con thì lại là Cóc, còn trông mong gì nữa !”

Cóc nghe vậy, thưa rằng:

- Cha mẹ để con đi trông lúa cho!

- Mày là Cóc, người ta đi qua đi lại dứt lúa thì mày làm gì được !

- Con ở dưới ruộng, thấy ai dứt thì lấy điều hơn, lẽ thiệt nói với ngừơi ta ắt họ phải thôi.

Cha mẹ Cóc bằng lòng cho Cóc đi.

Có một anh học trò nghèo ngày ngày thường đi học qua lối ấy. Cóc ở trong ruộng trông thấy, có ý phải lòng anh ta, nên lần nào cũng trêu ghẹo: "Anh đồ ơi ! Anh đồ !” Anh ta ngoảnh lại không thấy người, lại đi. Lần thứ hai nghe tiếng gọi, rồi lần thứ ba, anh ta ngoảnh lại, nhưng vẫn không thấy người, chỉ thấy tiếng mời xuống ruộng nói chuyện.

Anh ta xuống ruộng thì thấy một con Cóc nhảy ra nói:

- Tôi thấy chàng là một học trò chăm chỉ, tôi muốn cùng chàng kết duyên, chẳng hay chàng có bằng lòng không?

- Tôi đưa Cóc về nhà thì làm được việc gì?

- Tôi tuy là Cóc, nhưng biết đường tề gia nội trợ. Chàng cứ lấy tôi, mọi việc chàng sẽ được vừa ý.

Ra về, chàng học trò phân vân, ngẫm nghĩ: Có lẽ là duyên số. Cóc mà biết nói như người, ta lấy về để nàng giúp đỡ mẹ già chẳng tốt sao? Anh liền nói với mẹ đến nhà Cóc, xin lấy Cóc về làm vợ.

Bố mẹ Cóc đều từ chối:

- Con tôi là Cóc. Bà hỏi làm gì, cho vợ chồng tôi thêm xấu hổ.

Cóc ngồi ở trong buồng thưa vọng ra:

- Bà cụ đã có lòng hỏi đến, cha mẹ cứ nhận lời đi, đừng ngần ngại. Về làm dâu, con sẽ làm được đủ mọi việc!

Thấy vậy, cha mẹ Cóc đành nhận lời. Hôm cưới, hai họ đưa đón, cô dâu nhảy đi sau, về đến nhà chồng, nhảy ngay vào buồng.

Từ đó, ngày ngày mẹ chồng đi vắng, chồng đi học, Cóc ở nhà trút lốt, hiện thành người, dọn dẹp nhà cửa, thổi cơm nấu nước, cơm dẻo canh ngọt. Công việc xong xuôi, Cóc lại lấy lốt mặc vào. Khi chồng và mẹ chồng về thì cơm nước đã sẵn sàng cả. Gia đình sống rất đầm ấm.

Các bạn học thấy anh học trò lấy vợ Cóc thì đều chê cười, khinh bỉ. Một hôm, sắp đến ngày giỗ bố thầy đồ, bọn học trò đến bẩm với thầy rằng: “ Nay mai sắp đến ngày giỗ cụ, chúng con muốn mỗi người có một mâm cỗ đến cúng cụ, nhân thể nhờ thầy chấm cho xem cỗ ai làm khéo”. Thầy đồ bằng lòng, tất cả bọn đều hí hửng, chắc mẩm anh lấy vợ Cóc phen này sẽ phải xấu hổ với bạn bè.

Anh học trò có vợ Cóc lo lắng vô cùng, về đến nhà anh vứt sách nằm sóng xoài mà thở dài. Cóc hỏi nguyên do rồi nói: "Chàng cứ yên tâm đi học, lúc nào người ta bưng cỗ đến nhà thầy, chàng về nhà sẽ có cỗ ngon, cỗ khéo cho chàng mang thi”.

Các mâm cỗ bưng đến, mâm nào thầy cũng chê; đến mâm của anh học trò có vợ Cóc thì thấy khen lấy khen để. Mâm ấy được thầy chấm cho giải nhất.

Bọn học trò thua cuộc lấy làm tức tối, không ngờ Cóc lại giỏi đến thế. Cách mấy hôm sau, bọn học trò lại xin với thầy cho thi may quần áo, hễ ai may mà thầy mặc vừa vặn thì được giải. Anh học trò có vợ cóc lại một phen lo lắng. May áo là một việc khó, Cóc làm sao được? Về nhà anh đem câu chuyện khổ tâm của mình ra kể với Cóc. Cóc nghe xong nói với chồng: "Chàng cứ yên tâm đi học, lúc nào cần mang quần áo đến nhà thầy, chàng về nhà sẽ có áo đẹp, áo vừa mang thi”.

Quần áo của học trò đều được thầy mặc thử, nhưng cái dài, cái ngắn, cái rộng, cái thì hẹp. Đến lượt thầy mặc thử quần áo của anh học trò có vợ Cóc thì sao mà vừa vặn, thoải mái đến thế. Anh học trò có vợ Cóc lại được giải nhất!

Bọn học trò tức quá họp bàn với nhau: "Vợ nó là Cóc, vợ nó tài, nhưng nhất định không đẹp. Lần này, đến hôm mồng một tết, ta xin với thầy: tất cả học trò đều phải cùng đi với vợ đến mừng tuổi thầy và thi xem vợ ai đẹp nhất. Vợ chúng ta xấu hay đẹp cũng là người, lẽ nào lại không hơn con Cóc!”. Anh chồng Cóc về nhà lại phàn nàn với vợ. Chàng quả quyết rằng tết năm nay chàng xin khất không đến mừng tuổi thầy, vì chàng biết vợ mình dẫu sao cũng chỉ là Cóc. Cũng như mọi lần, Cóc khuyên chồng yên tâm học tập, mọi việc Cóc sẽ lo liệu. Đến ngày tết, học trò đều dắt vợ đến chúc tết thầy. Cóc giục chồng đi trước, rồi Cóc nhảy theo sau. Anh chồng Cóc chán quá, dừng lại nói: "Thôi đi về thôi !” Cóc vẫn cứ giục: "Cứ đi đi, rồi sẽ hay”. Đến gần cổng nhà thầy, Cóc nhảy vào bụi cây, trút bỏ lốt cóc, hiện nguyên hình là một người con gái rất xinh đẹp. Anh chồng vội lấy lốt Cóc xé đi, rồi dẫn vợ vào nhà thầy. Tất cả mọi người đều ngạc nhiên, thấy vợ chồng Cóc rất đẹp đôi và lần này nữa, chị Cóc lại được chấm giải nhất. Bấy giờ bọn học trò mới thật chịu thua, bầu anh học trò có vợ Cóc làm trưởng tràng.

Nguồn: Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam (Nguyễn Đổng Chi)