ĐÊM RẰM - ẾCH HOA VÀ CÓC XÁM

Nhân vật: Ếch Hoa, Cóc Xám, 
Chị Hằng, chú Cua Lớn, chú Cua Nhỏ và một số con vật như cá, tôm, ốc, và cô Vẹt Xanh dẫn chuyện

Cảnh 1

Cảnh thần tiên trên cung trăng, chị Hằng và các cung nữ cùng các thú vật múa hát. Riêng tại một góc cung điện, Ếch Hoa và Cóc Xám ngồi chụm đầu vào với nhau thì thầm.

Ếch Hoa: Chao ôi ! Cảnh vật ở dưới kia đẹp ghê. Hơn cả cung điện của Chị Hằng.

Cóc Xám: Ờ, đẹp thật, chỗ thì xanh ngắt, chỗ thì trắng xóa, nơi thì “cát vàng cồn nọ, bụi hồng dặm kia” thật như một bức tranh màu tuyệt đẹp!

Ếch Hoa: Đã từ lâu em ao ước được xuống trần dạo chơi cho biết!

Cóc Xám: Làm sao mà xuống được, hay là… chị em mình xin phép chị Hằng xem sao?

Ếch Hoa: Em sợ lắm! Chị xin giùm cho em nữa nhé! (Lúc đó có tiếng nhạc của điệu vũ vừa ngừng, chị Hằng ngó quanh).

Chị Hằng: Trong điệu múa hôm nay, chị thấy hình như thiếu ai? (chợt nhìn thấy Ếch Hoa). À! Thôi đúng rồi. Hôm nay em không tham gia cuộc vui? Có chuyện gì vậy Ếch Hoa?

Ếch Hoa: Thưa chị…!  Dạ…

Chị Hằng: Việc gì mà ngập ngừng. Cóc Xám hãy nói cho chị biết đi!

Cóc Xám: Thưa chị, bấy lâu nay em và Ếch Hoa thường ngắm những cảnh vật ở dưới trần gian sao mà tuyệt vời và ao ước xuống chơi một lần cho biết.

Chị Hằng: Khó lắm các em ơi!

Ếch Hoa: Em thấy cảnh vật dưới đó êm đềm, rực rỡ, chắc không có gì nguy hiểm đâu chị.

Cóc Xám: Chị đừng lo, chúng em sẽ bảo ban nhau!

Chị Hằng: Các em đừng xem thường, ở đấy cảnh vật và đời sống xa lạ, lại là chốn phồn hoa khác với cảnh thần tiên yên tĩnh của chúng ta, cho các em xuống đấy chị thấy không được yên lòng.

Cóc Xám: Chị không thương chúng em sao? Chị cho chúng em xuống để học hỏi, chị vẫn bảo: “Ở nhà với mẹ biết ngày nào khôn” mà.

Ếch Hoa: Chị Cóc Xám nói đúng đó, chị cho tụi em đi nghe chị!

Chị Hằng: Nhưng mà phải cẩn thận, từ nay cho đến trăng rằm kì tới thì phải về nhé!

Ếch và Cóc: Dạ… (chạy vội vào).

(Lúc ấy Chị Hằng vỗ tay ba tiếng. Một đám mây năm màu bay đến, Ếch và Cóc khoác tay nải ra đi).

Ếch và Cóc: Tạm biệt chị, tạm biệt các bạn, hẹn ngày về vào đêm rằm trung thu!

Cảnh 2

Ếch và Cóc ngồi trên cầu vồng ngũ sắc bay qua các làng mạc, những cánh đồng, những lũy tre xanh và các con sông đỏ phù sa uốn lượn quanh co bên những ngọn đồi đầy xoài, nhãn…

Ếch Hoa: Đẹp quá những cụm màu xanh rì ở trên cung trăng nhìn xuống có phải là đám cây liễu kia không chị?

Cóc Xám: Đúng rồi! Đó là những rặng bạch đàn liễu và bờ tre xanh. Còn đây là ruộng lúa chín trải thảm vàng vô tận.

Ếch Hoa: Cái gì chị Cóc?

Cóc Xám: Đó là những mái nhà ngói màu bông lựu của các gia đình trang trại và xã viên hợp tác xã, ở trên mình nhìn xuống như những đốm thổ cẩm đỏ đó em ạ.

Ếch Hoa: À! Đây rồi, những con đường trắng chạy ngoằn ngoèo như dải lụa trên bức tranh sơn thủy phải không chị?

Cóc Xám: Phải rồi, mình sẽ xuống đây. Mây ơi! Cho chúng mình xuống bên bờ ao hình bán nguyệt kia nhé!

(Đám may năm màu như chiếc chiếu hoa từ từ hạ xuống. Ếch và Cóc say mê ngắm cảnh vật: nào là chim hót trên cành, cá lội dưới nước, lá cây ngọn cỏ lao xao như chào mừng sự có mặt của Ếch và Cóc từ mặt trăng xuống trái đất).

Ếch Hoa: Đẹp quá! Cảnh dưới trái đất còn đẹp hơn cảnh trên cung trăng chị ạ! (bài hát “Trái đất này là của chúng ta”)…

Cảnh 3

Bên bờ ao trong xanh nơi trú ngụ của Ếch và Cóc, Cóc đang lăng xăng bắt sâu bọ trên một luống rau, trong khi đó Ếch õng ẹo đi ra với bộ quần áo sặc sỡ, đầu trùm khăn lòe loẹt, nhún nhảy vừa đi vừa hát nghêu ngao.

Cóc Xám: Hôm nay có chuyện gì mà em vui thế? Lại mặc quần áo diêm dúa và màu sắc quá cầu kì thế kia?

Ếch Hoa: Em có chuyện lên phố. Lên tỉnh thì phải ăn mặc cho nó hợp thời chứ. Bạn em đứa nào cũng khen bộ cánh này, chỉ có chị là quê thôi. Cả ngày chị cứ ru rú ở nhà hết bắt sâu bọ cho các nông trại rồi đập ruồi đập muỗi cho các bếp ăn tập thể, làm sao biết được đẹp với xấu.

Cóc Xám: Em không nhớ lời Chị Hằng dặn trước lúc ra đi hay sao?

Ếch Hoa: Nhớ chứ sao không? Nhưng mà em có làm điều gì hại ai đâu?

Cóc Xám: Bây giờ thì chưa, nhưng chị thấy gần đây em thay đổi nhiều quá, làm việc thì lười biếng, cả ngày cứ đua đòi ăn diện rồi lêu lổng chơi bời. Nếu em cứ tiếp tục thì thế nào cũng có ngày mang vạ vào thân.

Ếch Hoa: Thời giờ ở đây không nhiều, trong khi đó thì phố phường người xe tấp nập, cuộc sống ở đô thị hấp dẫn thế này mình mà không biết hưởng lạc thì uổng lắm chị ơi!

Cóc Xám: Chị buồn em lắm! Ngay cả lời ăn tiếng nói của em cũng thay đổi nhiều, khác với những ngày trước.

Ếch Hoa: Thôi em đi đây, nói chuyện với chị chán chết (vùng vằng đi).

Cóc Xám (thở dài lắc đầu): Ếch Hoa mau thay đổi quá, mình có thể làm ngơ được không? Không! Phải khuyên can và giúp đỡ Ếch mới được, kẻo nhỡ có chuyện gì thị Chị Hằng sẽ rất buồn. (Lúc đó có tiếng gọi vọng lại).

- Chị Cóc ơi! Lát nữa chị có rảnh qua bắt giùm tôi lũ sâu bọ đang phá vườn rau của hợp tác xã nhé!

Cóc Xám: Được rồi! Tôi sang ngay chị ạ… (Cóc vẫn mải miết tiếp tục làm việc).

Cảnh 4

Ếch Hoa đàn đúm với số bạn xấu, trẻ bụi đời lêu lổng, nghêu ngao đàn hát om sòm. Lúc đó có chú Cua Nhỏ đi lại. Một đứa bạn của Ếch thách thức:

- Tôi đố các bạn làm sao mà cản đường được chú Cua Nhỏ kia, nhất là xếp được bộ gươm dài của nó lại!

Ếch Hoa: Để đó tôi, các bạn yên trí, chúng ta sắp có trò chơi rồi. Các bạn thử xem tài tôi đây (nói rồi Ếch huênh hoang nhảy ra chặn đầu Cua Nhỏ).

Ếch Hoa: Đứng lại! (Cua giật mình giơ càng ra, Ếch cười giả bộ làm hòa). Sao mà bạn nóng tánh thế! Hôm nay tôi thấy bạn diễn đẹp quá nên đùa chút cho vui mà!

Cua Nhỏ: Tôi đâu quen biết gì chị mà đùa với giỡn.

Ếch Hoa: Đừng giận nữa bạn ơi! Cho tôi xin lỗi nhé! Từ lâu tôi muốn làm quen với bạn, nhưng cứ thấy bộ gươm dài của bạn là tôi hết dám.

Cua Nhỏ: Đôi gươm của tôi đâu có làm hại ai bao giờ, đó chỉ là vũ khí tôi dùng để tự vệ lấy thân, khi bị kẻ khác ức hiếp.

Ếch Hoa: Tôi muốn có bạn tốt và hiền như bạn lắm.

 (giọng nịnh hót)

Cua Nhỏ: Lúc nào tôi cũng muốn có nhiều bạn, nếu bạn thích thì chúng mình làm bạn với nhau.

Ếch Hoa: Nhưng mà bạn hãy cất đôi gươm sắc bén ghê sợ kia lại đi, cứ thấy nó giơ ra thế kia, tôi ớn lắm (nghe lời Ếch, Cua Nhỏ ngây thơ, xếp càng lại, cùng lúc Ếch nhảy đến ngay vồ lấy, Cua Nhỏ bị gãy một thanh gươm bỏ chạy về tổ).

Các bạn Ếch: Ếch Hoa tài quá, nhất bạn rồi đó (cả đám bụi đời được một mẻ cười).

Ếch Hoa: Thế là cho cậu Cua bé khờ dại một bài học sống trên đời phải gian ngoan và lanh lợi như ta mới đúng! Thôi chúng ta tiếp tục cuộc vui đi các bạn, trời bắt đầu buông màn đêm xuống rồi. (thế là cả đám vừa huênh hoang ca hát ồn ào. Lúc ấy có một chú Cua Lớn, tay cầm đuốc, tay cầm móc câu đi đến lắng nghe).

Cua Lớn: Cha chà ở đây Ếch nhiều quá, kêu inh ỏi thế, thế nào bữa nay ta cũng có món ăn ngon và trả thù cho em ta. (nói rồi cậu Cua lom khom soi đuốc vào đám Ếch, chúng chạy tán loạn, riêng Ếch Hoa chạy vào một hang gần, cậu Cua Lớn rượt theo).

Cua Lớn: Chạy đâu cho thoát, ta sẽ trả thù cho em ta ngây thơ, khờ dại bị cô nàng phỉnh phờ. Cô Ếch này mập tròn quá, đem xào với nấm rơm thì ngon hết biết. (cậu Cua Lớn đưa lưỡi móc vào hang Ếch tránh né, nhưng sau bị móc vào đùi, Ếch vùng vẫy).

Cua Lớn: Ta đã nói làm sao thoát được, mày đã lừa phỉnh em tao. Mày trồng dưa sẽ ăn dưa, mày gieo gió phải gặt bão… (may sao vừa đến miệng hang thì Ếch vùng ra được và nhảy tòm xuống ao).

Cảnh 5

Trở lại cảnh 3, Cóc đang ngủ, trở mình dậy, nhìn qua giường Ếch.

Cóc Xám: Khuya quá rồi, sao Ếch chưa thấy về, lại ham vui đàn đúm đâu rồi? Chán quá, ngày càng hư hại (lại nằm xuống thở dài, lúc đó có tiếng kêu).

Ếch Hoa: Chị Cóc Xám ơi!

Cóc Xám: Ai đó! Phải Ếch Hoa không? (chạy vội ra mở cửa). Sao đến nông nỗi này? (kéo vội Ếch lên giường và chạy đi tìm thuốc băng bó). Làm sao mà toạc chân chảy máu lênh láng như vậy?

Ếch Hoa: Tại… mà suýt mất mạng đó chị ạ! (bật khóc nức nở)

Cóc Xám: Thôi nín đi, bây giờ thì không mất mạng rồi, đầu đuôi câu chuyện ra làm sao em kể cho chị nghe nào!

Ếch Hoa: Em và các bạn đang vui, có cậu Cua Lớn cầm đuốc đi tìm mồi, chúng em chạy chơi lêu lổng la hét cả xóm làng sau cơn mưa thu. Em chui vào hang gần đó, nhưng cậu Cua thấy được, lấy móc câu kéo trúng đùi em, em vùng vẫy loạn xạ vẫn không hi vọng, may sao đến miệng hang lớp da đùi em bị rách toạc, lưỡi móc bị tuột, thế là em nhảy vội xuống ao rồi đi lần về nhà.

Cóc Xám: Em thấy chưa! Chị đã nói với em bao nhiêu lần rồi mà em không chịu nghe. Cơ sự xảy ra như thế này rồi, chị biết nói làm sao với Chị Hằng đây, ngày về cũng sắp tới rồi.

Ếch Hoa: Em biết lỗi rồi. Chị đừng giận em, về nhà Chị Hằng có hỏi chị nói khéo và xin giùm em nghe.

Cóc Xám: Nếu em đã biết lỗi và hối lỗi thì được rồi, chị sẽ liệu cách trả lời cho ổn.

Ếch Hoa: Cảm ơn chị, chị còn buồn em nữa không chị Cóc Xám?

Cóc Xám: Có chứ! Nhưng nếu em biết sửa lỗi thì chị không buồn em nữa đâu!

Cảnh 6

Trở lại cảnh 1, Chị Hằng nôn nóng đi đi lại lại, thỉnh thoảng ngóng nhìn phương trời xa, rồi chép miệng.

Chị Hằng: Sao mà lâu thế này, không biết có trắc trở gì không mà các em chưa thấy về?

(Vừa lúc đám mây nhè nhẹ ghé vào. Cóc nhảy xuống trước còn Ếch thì khập khiễng bước sau)

Cóc Xám: Thưa chị chúng em mới về.

Chị Hằng (mừng rỡ): Các em đã về! Sao các em về chậm thế, chị sốt ruột quá, thế Ếch Hoa nhỏ bé của chị đâu?

(Ếch từ từ bước đến)

Chị Hằng: Ếch Hoa làm gì mà buồn rũ rượi thế kia, chân lại khập khiễng nữa, hay là có chuyện gì vậy các em?

Cóc Xám: Dạ… Ếch Hoa bị kẹt vào đá nên trầy chân đó chị!

Ếch Hoa (khóc to): Không… Không phải đâu chị ạ (rồi khóc nứa nở).

Chị Hằng: Vậy thì do đâu mà bị như vậy?

Ếch Hoa: Tại em cãi lời chị Cóc Xám nên mới bị như thế này (giọng chân thành).

Chị Hằng: Cóc Xám kể đầu đuôi ra sao cho chị nghe nào.

Cóc Xám: Thưa chị, từ ngày được xuống dưới trần, cảnh trần gian ngựa xư như nước, chúng em vẫn nhớ lời chị dặn, hằng ngày em giúp đỡ các chú, các cô nông dân bằng cách bắt sâu bọ phá hoại mùa màng, lúc rảnh rỗi thì em phụ các bạn nhỏ gần nhà. Riêng về Ếch Hoa ngày càng thay đổi tâm tính, lao động lười biếng, suốt ngày chỉ biết đua đòi ăn diện rồi lêu lổng rong chơi ngoài đường với lũ trẻ bụi đời, không chịu tranh thủ học hỏi những điều hay, nghìn việc đẹp dưới trần. Em khuyên răn hoài chẳng được. Một hôm vì mải mê chọc phá, kết bạn với những đứa bạn xấu đàn đúm, nhún nhảy say sưa, ba hoa, nói năng không giữ mồm, ức hiếp Cua Nhỏ nên Ếch Hoa bị một cậu Cua bự móc câu vào đùi. May sao vùng vẫy thoát được, mà đùi thì bị rách một miếng, nay đã đỡ nhiều rồi đó chị.

Chị Hằng: Cóc Xám em ngoan lắm, em đã biết làm những việc có ích như vậy và biết khuyên răn Ếch Hoa, thật không phụ sự tin cậy của chị, chị khen em nhiều lắm. Còn Ếch, em đã làm việc xấu ức hiếp kẻ yếu hơn mình, gây ra tai họa như vậy thật đáng chê “mọi bịnh tật do miệng mà vào, tai họa do miệng gây ra”. Lẽ ra chị sẽ có hình phạt cho em nhưng thấy em biết nhận lỗi chị tha cho đó! Chị mong rằng từ nay em hãy bỏ tánh đua đòi, lười biếng, lêu lổng và cố gắng học hỏi, làm nhiều việc tốt như Cóc Xám để tiến bộ và khỏi mang họa vào thân nữa nghe không?

Ếch Hoa: Em xin chị thứ lỗi cho em, từ nay em xin nhớ lời chị dạy, em hứa em xin chừa.

Chị Hằng: Mọi chuyện đã qua, phải nhớ lấy trong lòng, thôi đừng buồn nữa, chúng ta hãy mừng, chào đón ngày rằm tươi vui. Đêm rằm sáng soi tuyệt đẹp! Bây giờ chị em chúng ta cùng nhau múa hát mừng ngày họp mặt trung thu.

(Quay vào trong, vỗ tay hai tiếng, các cung nữ và thú vật từ trong đi ra với điệu múa quen thuộc, uyển chuyển và tươi đẹp lạ thường)

Đỗ Minh Tuấn

Giải thưởng báo Văn nghệ 9/2001