NGỰA THẦN TỪ ĐÂU ĐẾN?

Nhà văn Phạm Hổ, thứ hai từ trái qua

Các cháu thân yêu! 

Chắc tất cả chúng ta ai cũng đều biết chuyện ông Gióng thời xửa, thời xưa, đã cưỡi Ngựa sắt đi dẹp giặc Ân. Nhưng các cháu có biết Ngựa sắt đã từ đâu đến và vì sao Ngựa sắt lại có thể phun ra lửa để cùng ông Gióng diệt hết giặc Ân không? Chú may mắn đã được một ông cụ kể cho nghe về chuyện này. Chú xin kể lại để các cháu cùng nghe. 

Thời xửa, thời xưa ấy, khi giặc Ân kéo đến giày xéo nước ta, ở một vùng núi nọ, có một em bé sống với cha tại một khu rừng có nhiều cây sa-mu. Nhà em nghèo. Cả hai bố con chỉ nuôi được một con ngựa lông màu hồng, lúc phi nhanh cứ sáng rực lên như lửa. Con ngựa này đã sống với bố con em từ lúc còn bé nên rất quấn quýt và mến chủ. Cha em bé là một người cưỡi ngựa tài giỏi có tiếng trong vùng. Ông lại chịu khó để nhiều công sức rèn luyện cho ngựa hồng thành một con ngựa hay, nổi tiếng khắp cả vùng. Ngựa hồng phi nhanh như bay, lại có tài vượt khe, vượt suối. Ngựa hồng có thể từ trên đồi cao lao xuống mà không quỵ chân, từ dưới vực phi vút lên đèo mà không chồn gối. Đặc biệt ngựa hồng lại hiểu được lời nói của chủ và đoán trước được ý chủ muốn gì. 

Khỏi phải nói là em bé rất yêu quý ngựa hồng và xem ngựa hồng như một người bạn thân thiết không rời. Nhưng khi nghe tin giặc Ân tàn ác, giết hại bà con, đốt phá xóm làng, em bé liền thưa với cha: 

- Cha ơi! Giặc ác quá, mà cha thì già, con thì bé, không làm sao đi giết lũ nó được. Hay là cha cho con mang ngựa hồng về kinh đi cha! 

- Con muốn mang ngựa về dâng vua phải không? 

- Đúng thế cha ạ. Để vua cử người tài giỏi, cưỡi ngựa hồng đi dẹp giặc, cứu dân. 

- Nhưng ai sẽ là người đưa ngựa đi bây giờ? 

- Cha cho con đi! Về dưới đó, con sẽ ở luôn bên ngựa và chăm sóc cho nó. 

- Từ đây về kinh xa xôi, cách trở, con làm sao mà đi được? 

- Đường về kinh con rất nhớ. Con lại chỉ ngồi trên lưng ngựa, có gì đâu mà cha phải lo! 

- Nhưng con phải nhớ đừng để cho giặc Ân trông thấy. 

- Con xin nhớ lời cha và sẽ chọn con đường tránh xa mắt giặc! 

Ngựa hồng nghe hai cha con em bé bàn chuyện cứ gõ vó xuống đất như vui, như mừng. 

Em bé liền chạy đến cạnh ngựa hồng và hỏi: 

- Ngựa hồng cùng ta đi về kinh giúp vua giết giặc chứ? 

Ngựa hồng gật đầu ngay ba cái, và lại hí lên mấy tiếng dài như để giục người chủ nhỏ nhanh chóng lên đường. 

Hôm sau em bé chào cha, chào bà con trong xóm rồi nhảy lên lưng ngựa ra đi.  Em đã cố ý chọn con đường tránh xa mắt giặc nhất nhưng không may. Hôm đó vì một sự tình cờ, chính tên tướng giặc Ân đã trông thấy em và ngựa hồng đang phi nhanh như gió ở một chân đồi xa xa… Nó lập tức gọi quân lính cùng lên ngựa đuổi theo. Nó biết ngay ngựa hồng là một con vật quý. Và nó muốn đoạt lấy cho được. 

Em bé và ngựa hồng bị tên tướng giặc Ân cùng quân lính của nó đón đường để vây bắt. Nhưng ngựa hồng quả là một con ngựa tài giỏi vô song. Nó đã phi qua đầu tất cả đám giặc. Gươm giáo chúng đâm, chém, phóng theo, đều trượt hết. Tên tướng giặc Ân đành một mình, một ngựa đuổi theo. Ngựa nó cưỡi cũng là loại ngựa hiếm có trên đời, vậy mà nó không tài nào đuổi được. Nó bèn giương cung lên bắn một mũi tên độc vào lưng em bé. Em thét lên một tiếng rồi gục xuống, ôm chặt lấy cổ ngựa hồng thều thào: 

- Ngựa hồng ơi!… Ta chết mất… Ngựa hồng hãy gắng tìm cách về cho kỳ đến kinh vua. 

Máu em bé chảy đỏ, thấm ướt cả bờm ngựa, thấm ướt cả lưng ngựa. 

Ngựa hồng vẫn phi như bay. Qua một thôn xóm, thấy có bóng người, Ngựa hồng liền hí to lên mấy tiếng như để gọi người, rồi ngựa cúi chúc đầu thật thấp để cho xác người chủ nhỏ lăn xuổng bên một đám cỏ xanh êm. Ngựa hồng không muốn xác chủ mình rơi vào tay giặc nên gửi lại để bà con chôn cất cho thật kỹ lưỡng. 

Ngựa hồng lại phi nhanh hơn. 

Trời đã xế chiều. Suốt ngày chưa được ăn uổng, ngựa hồng mệt lắm. Tên tướng giặc Ân mỗi lúc một đuổi đến gần. 

Bốn vó ngựa hồng bây giờ như không chạm đất… Phi mãi, phi mãi… Bỗng ngựa hồng nghe đau nhói ở đùi sau bên phái. Tên tướng giặc Ân lại giương cung lên bắn tiếp. Ngựa hồng lại thấy đau nhói ở đùi sau bên trái. 

Ngựa hồng vẫn cố phóng nhanh, nhưng sức cứ yếu dần, chậm dần. Vó ngựa tên tướng giặc Ân đã sát gần phía sau. 

Biết không thể thoát được, ngựa hồng bèn phi chậm lại rồi đợi cho tên tướng giặc Ân đến gần, bất thần tung mạnh đôi vó sau lên đá vào mặt ngựa nó, người nó… 

Tên tướng giặc Ân giận quá phát run lên. 

Ngựa hồng vẫn đá, đá mãi cho đến khi kiệt sức và ngã lăn ra chết. 

Tên tướng giặc Ân lao gần lại, rít lên mấy tiếng và lấy giáo đâm thêm mấy nhát vào xác ngựa hồng cho hả giận. Một lúc sau, quân lính của nó kéo đến. Nó chỉ vào xác ngựa hồng ra lệnh cho bọn lính phải chất ngay củi, thiêu cho xác ngựa hồng thành tro. Ngọn lửa thiêu vừa bốc lên thì trời đất bỗng kéo mây đen kịt, sấm sét nổi lên đùng đùng. Ngọn lửa chồm lên quằn quại như đau đớn. Một ánh chớp lòe sáng nhìn đến buốt óc, tiếp liền theo là một tiếng sét, rung cả mặt đất một hồi rất lâu. Cả xác con ngựa và đống lửa lập tức biến mất. Tên tướng giặc Ân cùng quân lính của nó thấy thế kinh sợ, vội vã kéo nhau trở về. 

Một cụ già ở cánh rừng bên cạnh chứng kiến cảnh ấy, liền ra thăm lại chỗ bọn giặc đã thiêu xác con ngựa hồng. Cụ bỗng sững sờ khi thấy có một hòn đất nung, nhìn giống hệt như một con ngựa nhỏ. Cụ mừng quá, nhặt lấy mang về để lên bàn thờ… 

Ngay đêm hôm đó, cũng là cái đêm sau khi ông Gióng vươn vai lên thành một người cao lớn lạ thường, ông cụ đang nằm ngủ, bỗng nghe trên bàn thờ có tiếng động. Ông thắp đèn và sững sờ thấy chú ngựa bằng đất nung đang gõ gõ bốn vó như để chuẩn bị lên đường đi xa. Ông càng bàng hoàng khi nghe ngựa nói: 

- Thưa cụ, tôi không phải là ngựa thường. Tôi là ngựa của đất, và của cả trời nữa. 

Ông cụ liền hỏi ngựa nhỏ: 

- Bây giờ ngựa sắp đi đâu? 

- Tôi đi tìm người để dẹp được giặc, cứu được nước. 

- Người đó là ai? Ở đâu? 

- Là Thánh Gióng, ở cách đây xa lắm. 

- Ngựa cần gì đến lão? 

- Tôi chỉ xin cụ một giọt máu tươi cắt ở ngón tay trỏ và nhỏ lên đúng đỉnh đầu tôi. 

- Lão tuy già nhưng máu lão không thiếu. Để lão đi tìm con dao đã nhé! 

Ông cụ đi tìm con dao, khẽ cứa vào ngón tay trỏ của mình và để cho một giọt máu rơi vào đúng đỉnh đầu con ngựa nhỏ. 

- Tôi cảm ơn cụ! Xin chào cụ, tôi đi đây! 

Ngựa nhỏ lại gõ gõ bốn vó và liền đó bay vút đi. 

Trong đêm khuya mênh mông, trời tối đen như mực, bóng ngựa bay vun vút, mỗi lúc sáng lên, đỏ hồng rồi xanh biếc như một vì sao. Bây giờ thì không còn thấy gì nữa. Chú ngựa nhỏ bay đi mãi về phía xuôi đến một vùng đồi núi, cây cối sum sê. Ở đây có năm cụ già đang đúc cây roi sắt cho Gióng. Năm cụ, năm dáng người. Một cụ cao và gầy, tóc bạc trắng như mây. Một cụ to khỏe, râu và đôi lông mày còn đen đậm. Cụ thứ ba thì không có râu, nhưng mặt đầy nếp nhăn như chứa đựng rất nhiều suy nghĩ, lo âu. Cụ thứ tư, người thấp bé nhưng vững chắc lạ thường. Còn cụ thứ năm thì có vầng trán rộng và chòm râu dài quá ngực. Năm cụ vừa đúc roi sắt cho Gióng vừa thao thức bàn chuyện giết giặc. Cụ già người thấp bé, thở dài rồi nói: 

- Có roi cho Gióng, nhưng tìm đâu ra được ngựa cho Gióng cưỡi bây giờ! Gióng đi bộ thì giặc Ân càng có thêm ngày giờ để giết hại, đốt phá, cướp bóc bà con ta… 

- Gióng cao lớn quá. may ra chỉ có ngựa nhà trời xuống giúp! 

Cụ già mặt đầy nếp nhăn vừa nói hết lời thì một luồng sáng xanh bay vút đến, đáp ngay xuống trước mặt năm cụ: 

- Các cụ đừng lo! Tôi là ngựa để cho ông Gióng cưỡi đây! Cá năm cụ già vụt đứng dậy. Vì đứng dậy nên các cụ càng nhìn thấy ngựa nhỏ quá. Cụ già tóc bạc trắng liền hỏi: 

- Ngựa từ đâu đến đây? 

- Từ đất lên và từ trời xuống! 

- Gióng cao lớn thế kia, ngựa nhỏ thế này, làm sao được. 

- Ông Gióng trước cũng bé rồi sau mới lớn! Trước im rồi sau mới nói, tôi nói được trước, thì tôi sẽ lớn. 

- Thế ngựa vươn vai ba cái và lớn ngay đi! 

- Tôi không phải gốc người nên không làm được bằng ông Gióng. Nhưng tôi sẽ có cách của tôi! 

- Ngựa nói ngay đi! 

- Các cụ hãy đi xin thật nhiều sắt, đổ cao bằng cái đồi ở ngay trước mắt kia kìa. Tôi sẽ ăn sắt đó và sẽ lớn! 

Năm cụ già mừng quá, vội nhờ người chạy đi khắp dưới, trong ngoài, xin sắt mang về. 

Chỉ trong một ngày, già trẻ, lớn bé đã ùn ùn mang đến đổ cao như cái đồi ở ngay trước mặt. 

Ngựa nhỏ lại nói: 

- Bây giờ các cụ hãy xin hết các ngọn lửa đang cháy khắp mọi vùng về đây để nung cho sắt đỏ lên. 

- Ngựa nói gì vậy? Làm sao mà xin về cho hết. 

- Năm cụ hãy lấy năm cái quạt tre, đi vòng quanh đống sắt, vừa đi vừa đọc nhẩm: 

“Xin thần lửa Nóng như Mặt Trời Sáng như Tia Nắng 

Hãy gửi cho trăm họ chúng tôi 

Lửa đỏ, lửa xanh, lửa vàng, lửa trắng. Đúc ngựa cho Thánh Gióng lên đường Giết giặc, cứu dân…” 

Xin các cụ đi đủ chín vòng là được! 

Năm cụ già lập tức làm theo đúng lời ngựa nhỏ nói. 

Vừa đủ chín vòng thì trong đêm tối mênh mông, muôn nghìn, ức, triệu ngọn lửa từ bốn phương, tám hướng cứ tới tấp bay về. Lửa xanh, lửa đỏ, lửa nhỏ, lửa lớn, lửa ngắn, lửa dài, lửa đèn, lửa bếp. lửa soi cá, lửa đốt nương… lửa trẻ đốt chơi, lửa già sắc thuốc… Các vì sao trên trời mờ đi hết, khắp cả vùng cứ sáng rực lên, nhìn thấy từng ngọn cỏ, lá cây.  Tất cả các ngọn lửa đều bay đáp vào cái đống sắt đỏ cao lên như cái đồi con, chẳng mấy chốc, cả cái đồi sắt đã rực hồng lên như một vừng đông của một mặt trời kỳ lạ sắp nhô lên… 

Ngựa nhỏ bây giờ mới cúi chào năm cụ già. cúi chào bà con các vùng gần xa vừa mang sắt đến, rồi sau khi đĩnh đạc gõ bốn vó xuống đất, ngựa bay vút đi, bay lên cao dần rồi từ từ đáp xuồng đúng ngay trên đỉnh cái đồi sắt đang đỏ hồng và lặn biến vào đó. Trong chớp mắt, cả cái khối đỏ hồng cao lớn, sáng rực ấy bỗng cựa quậy, cựa quậy rồi kéo dài ra, rồi vươn cao lên thành một con ngựa sắt cao lớn mắt người chưa nhìn thấy bao giờ. 

Cả năm cụ già cùng dân trong vùng kinh ngạc mừng rỡ reo lên: 

- Đã có ngựa cho Gióng cưỡi rồi! 

- Đã có ngựa cho Gióng thật rồi! 

Ngựa sắt bây giờ vẫn đang đỏ hồng, sáng rực. Nhung chỉ một lúc sau mình ngựa cứ thẫm dần lại. 

Năm cụ già liền chạy đến bên ngựa hỏi: 

- Sao ngựa hồng không giữ nguyên màu lửa cho đẹp. Và cho giặc Ân kinh hồn! 

- Lửa trông thấy không bằng lửa giấu kín bất chợt hiện ra. Các cụ cùng bà con yên tâm. Bao nhiêu ngọn lửa của bà con, tôi đều giữ cả trong bụng. Gặp giặc Ân tôi sẽ dùng lửa ấy cùng ông Gióng thiêu sạch chúng nó. 

- Bây giờ thì chúng ta đi tìm Gióng chứ? 

- Mời năm cụ lên đường! Tôi sẽ đưa cả năm cụ đi và mang roi sắt đến cho ông Gióng ngay. 

Hàng trăm dân làng khiêng roi sắt ra đặt lên mình ngựa sắt. Cả năm cụ cùng lên ngồi trên lưng ngựa. Sợ năm cụ già ngợp gió, ngựa sắt bay đi từ từ. 

Gióng đã chờ sẵn. 

Gióng cảm ơn năm cụ già, cúi chào mẹ, cúi chào bà con rồi nhảy lên mình ngựa sắt. Nhìn Gióng uy nghi đúng như một vị tướng nhà trời. 

Ngựa sắt bay vút đi và khi Gióng vừa ra roi thì trong mõm ngựa sắt, ngọn lửa cứ phun dài ra, quyết liệt và đẹp đẽ lạ thường. 

* **

Các cháu thân yêu!

Thế là sau đó. như ta đã biết, Gióng cùng ngựa sắt đánh tan được giặc Ân, và sau khi đẹp xong giặc Ân, Gióng phi ngựa đến núi Sóc Sơn, xuống ngựa, cúi chào quê hương, đất nước, cúi chào mẹ rồi lại lên ngựa, bay vút về trời. 

Chỉ có điều này thì các nhà chép truyền thuyết đã quên không ghi lại: Khi bay lên đỉnh núi Sóc Sơn, ngựa sắt quay nhìn xuống xóm làng bên dưới nói với Thánh Gióng: 

- Ngựa sắt này xin gửi trả lại và trả lại gấp đôi những ngọn lửa mà bà con đã cho ngựa sắt mang đi cùng Thánh Gióng dẹp giặc. 

Nói xong ngựa sắt bay một vòng rất rộng rồi phun dài những ngọn lửa thật ấm, thật đẹp, thật hồng, thật sáng, trả lại cho bà con. 

Đúng như ngựa sắt đã nói, đêm hôm ấy, những ngọn đèn, những bếp lửa, những bó đuốc soi cá, những đám lửa đốt nương của nhân dân bỗng thấy sáng bừng lên gấp đôi và cứ sáng bừng lên như thế cho đến bây giờ, cho đến mãi sau này, càng ngày càng sáng. 

Phạm Hổ