NGẮM TRĂNG

 

(LNK). Phục vụ tìm hiểu văn chương Bình Định

Trăng rằm, không một gợn mây, cứ vằng vặc như tựa ban ngày. Thứ ánh sáng kỳ diệu ấy len lỏi vào các ngóc ngách, lì lợm đùa cợt với tất cả mọi người ở đây. Có ai ghét trăng không nhỉ? Có lẽ là không. Những ai khô khan nhất, cùng lắm cũng chỉ nói hai tiếng: "không thích". Chao ôi! Vậy thì cái chu kỳ phát sáng hàng tháng này quả là tuyệt vời biết bao! Mà có lẽ nếu từ điển giàu hơn một chút thì "tuyệt vời" chưa chắc đã lột tả hết vể đẹp huyền bí của trăng đâu!

Miên đi dọc theo eo biển, trăng vẫn vờn lượn trên đầu. Dưới trăng Miên chẳng thể dấu điều gì được, tất cả những cảm xúc thật nhất ồ ạt chạy đến. Mỗi tháng hình như chỉ có vài ngày Miên sống thật với mình, sống cho bản thân và bộc lộ con người thật của mình. Còn con người hằng ngày người ta vẫn thấy ở cô có lẽ chỉ là cái bóng của mọi người mà thôi. Làm theo xung quanh để khỏi lập dị, lập đi lập lại những điều mọi người làm và nói những lời chưa chắc đã xuất phát từ bản thân, để hòa mình với cuộc đời còn cô thì sống cho riêng mình trong những đêm trăng...

Hơn hai mươi tuổi, Miên cũng có một gia đình tạm gọi là hạnh phúc. Ba mẹ làm ra tiền, vẫn bên nhau và thương yêu con rất mực. Cô có người để nhớ, tuần nào anh cũng lặn lội hơn 30 cây số xuống thăm. Hai năm nữa thôi, Miên sẽ tốt nghiệp đại học, trở thành cô giáo dạy Anh văn, lập gia đình và sẽ sống như bao người khác... Bạn bè mến phục và thân ái với cô... Vậy là hạnh phúc? Tại sao Miên không cảm thấy thế? Chẳng phải cô cứ mãi với tới một cái gì cao hơn? Lúc nào Miên cũng tâm niệm rằng: "Mình đang sống bằng một vẻ mặt nào đấy, không phải là con người thật... " Để rồi đêm đến, khi mọi người đã yên giấc, cô lại chống cằm ngồi suy nghĩ về cuộc đời, về cách sống và về bản thân...

Nhật ký lúc nào cũng đầy những dòng chữ hoài nghi "Có thật sự còn người tốt tồn tại không?" - Hạnh phúc là gì? - Đôi khi lại chất vấn chính bản thân mình: "Ta là ai, là cái gì? Tại sao ta tồn tại?" - "Khi mở cửa ra, tôi rất vui vẻ, mạnh mẽ. Khi cánh cửa tâm hồn khép lại tôi mới thật sự là tôi" Hay lại tự đau cho chính mình rằng "một bộ mặt tạo vẻ, một thứ giả thật có ích ban ngày nhưng đêm đến, đứng trước khoảng trống, mới nhận ra rằng ta đã quá cô đơn... "

Mọi người khen Miên chan hòa, vui vẻ và tốt bụng, "cái tôi" lại được dịp gào lên oang oang chỉ riêng cho cô nghe: "Không đâu, giả đấy, tôi đang tự tạo ra vẻ mặt này cho khỏi lập dị đấy thôi". Nhưng chẳng ai nghe được, chẳng ai nghi ngờ gì, cô vẫn là người có số phận may mắn mà nhiều người thầm sao ước. Cuộc sống đôi khi tréo ngoe như thế.

Anh đến thăm và thư từ cho cô rất đều đặn, như qui luật là phải vậy, mỗi lần đến lại mang theo vô số quà, vô số lời yêu thương, và chiều cô lắm. Tội chi anh phải làm thế! Tình yêu à? Đã không dưới một lần, Miên cầm lấy những lá thư anh, ôn lại những kỷ niệm để "cần, đo, đóng, đếm linh cảm của mình, buộc mình phải nhìn những ưu điểm mà chưa chắc những người đàn ông khác đã có như anh: "đẹp trai, làm ra tiền, chân thật và yêu thương cô" để nói với mình rằng: "Ta yêu anh" - Thật vô ích! Nhưng phải xa anh ư? Nghĩa là không còn những lá thư, không còn hẹn hò cho chuỗi ngày rỗng tuếch và đặc biệt là phải giải thích "Tại sao?" với anh, với ba mẹ, bạn bè xung quanh...

Giữa hai người đã có một sợi dây vô hình trói buộc. Miên phải bỏ đi cái ý định nói và vẫn là "người yêu" của anh. Cũng chẳng phải dễ dàng khi mỗi lần bên nhau đối diện với ánh mắt ấm áp, lời yêu thương thật lòng của anh, cảm giác dối lừa đã thôi thúc, dầy vò và Miên buộc miệng: "Hình như em không yêu anh, em chỉ yêu bản thân mình thôi, thật đấy!" Anh chỉ cười xòa, cốc đầu và trêu: "Ngốc thế! Đúng là trẻ con!" Yêu anh là điều nghiễm nhiên mất rồi! Vậy là Miên vẫn có một tình yêu, để nhớ, để chờ đợi và đủ trạng thái của kẻ đang yêu...

Đôi lúc rảnh rỗi quá, không còn gì để nghĩ,cô chúi đầu vào viết lách. Những truyện ngắn không có nội dung, không đầu, không đuôi chỉ xoay quanh cái tôi đang dằn vặt, xoay quanh những bế tắc, tuyệt vọng... Bạn bè thán phục nhìn tên Miên chễm chệ nằm dưới những truyện ngắn đăng trên báo, ba mẹ rất khuyến khích, còn anh, viết thư về chọc: "Này, em khéo tưởng tượng thật đấy nhà văn của anh ạ, tìm đâu ra những cuộc đời bi đát thế?" Miên muốn gào lên, trả lời cho mọi người và anh nghe rằng "Không, đấy mới chính là con người thật của em, còn người đang yêu anh, đang sống hạnh phúc chỉ là vẻ mặt em cố tạo ra mà thôi, anh hiểu không!... Lại bất lực. Vậy là cô vẫn đi đi về về, lập lại những điều mà hằng ngày đều phải và vẫn sống bình thường như bao người khác...

Trăng lúc này đã lên cao, chỉ còn lại vài vì sao lác đác xa tít tắp "Chắc cũng phải về rồi". Tự nhiên Miên thở phào, cảm thấy nhẹ nhõm và thanh thản hẳn có lẽ tại không còn gì để nghĩ nữa, giờ này mà ở nhà viết một cái gì đó thì tuyệt. Cô vọc vọc mấy viên sỏi bên cạnh, tiện tay ném thẳng ra phía trước, ai đó quay lại càu nhàu, lúc này Miên mới nhận ra có rất nhiều người ngắm trăng ở đây...

Cô lững thững dạo vòng xuống công viên biển, dường như ghế đá nào cũng kín người. "Họ nghĩ gì khi ngắm trăng nhỉ!" - Miên chợt tò mò muốn biết họ có cùng tâm trạng và suy nghĩ như mình lúc này không - Cô bật cười theo ý định ngu ngốc và trẻ con của mình... Mặc... Miên vẫn thích những việc "dở hơi" như thế...

Trước mặt Miên là cô gái trẻ, trạc tuổi cô đang ngồi một mình. "Nhưng sẽ bắt đầu thế nào nhỉ?" Chẳng lẽ kéo áo hỏi: "Chị nghĩ gì đêm nay?" Không khéo người ta lại cười mình điên và bị chửi cũng nên.

Cô gái trẻ vẫn chẳng chú ý đến ai, ngồi mân mê bó hồng, gương mặt rạng rỡ, mắt dõi về một hướng. Cô đang đợi - Vâng, anh ấy sắp đến rồi. Cô lại nhìn đồng hồ. Có lẽ cô cũng chẳng biết rằng trăng đang rất đẹp, đang vờn đi trên đầu cộ Trăng ư? Tuyệt. Bởi đơn giản đây là những đêm hò hẹn của cô và người yêu. Đôi mắt sáng long lanh ấy chỉ cần thấy bóng người quen thuộc xuất hiện là đủ rồi. Bỗng nhiên Miên thèm cái hạnh phúc đơn giản mà cô gái đang có. Thèm lúc này đây có một cái gương để soi thử đôi mắt mình có long lanh rực sáng như cô gái ấy không, hay mình đã từng như vậy không? Định bắt chuyện bằng một câu gì đó, tự nhiên Miên vụt hỏi hết sức vô duyên: "Chị yêu phải không?" - Cô gái quay lại nhìn Miên ngạc nhiên rồi gật đầu cười. "Có lẽ khi yêu người ta dễ chịu hơn". Miên cảm thấy trong đầu như có vài ý nghĩ đang cọ quậy - Cô lại thở dài, đứng dậy bỏ đi... Trăng lúc này thật gần gũi. Hóa ra cái chu kỳ phát ánh sáng hàng tháng ấy rất có ích. ít ra là cái cớ để những kẻ yêu nhau có cơ hội hẹn hò...

Ghế đá rất đông, đa số là những người trẻ tuổi như Miên, họ ngồi tụm lại với nhau thành từng cặp, chắc đang thủ thỉ những lời yêu thương ngọt ngào, đang cảm thấy bên mình chỉ có tình yêu. Miên mặc. Cô chợt quan tâm đến cậu bé bán lạc rang và người đàn bà ngồi gần đó...

Thằng bé mắt nhìn thúng lạc rang rồi nhìn dòng người qua lại, hy vọng tràn trề mỗi khi có ai đến gần... Nó sung sướng liếc vào thúng lạc đã vơi quá nửa rồi lại nhìn lên bầu trời - "Trăng sáng thế này thì không sợ mưa, lát nữa sẽ bán hết ngaỵ Thế là tối nay có đến 1000 đồng để bỏ vô con heo đất rồi... " Đến một ngày nó sẽ có rất nhiều tiền, đưa mẹ vô bệnh viện chữa trị, mẹ nó sẽ bớt bệnh... Chao ôi! Trăng mang lại những hạnh phúc đơn giản mà ấm áp đến dường nào. Miên vui lây với niềm vui của cậu bé: "Mỗi đêm trăng, tuyệt lắm chị ạ, em đỡ tốn 500 đồng thắp đèn dầu bán lạc, mà còn được ngồi yên một chỗ ngắm đã đời, người ta đi chơi nhiều bán rất mau. Chà, một tháng 30 ngày có trăng, em sẽ có thêm 15000 đồng chị nhỉ... Mẹ em bị thần kinh chị ạ, không nặng lắm nhưng thiếu tiền đành chịu! Nếu mà mẹ bớt bệnh, hai mẹ con cùng đi bán sẽ kiếm được nhiều tiền, chắc chừng ấy em là người hạnh phúc nhất quá!" - Thằng bé mơ mang nghĩ ngợi.

Có một cái gì đó vô hình nhoi nhói trong Miên, dằn vặt Miên, bắt cô phải so sánh. Miên thở dài, lững thững lại gần người đàn bà đang nghịch những cọng cỏ mềm sương, cặp mắt vô hồn len lỏi giữa đêm ồn ào phía trước. Miên chợt thèm một chút yên tĩnh, tránh xa những xô bồ, tấp nập của cuộc sống đang diễn ra... "Trăng đêm nay đẹp quá chị nhỉ?" Người đàn bà vẫn chỉ lặng yên đưa mắt nhìn Miên, một chút hy vọng, rồi thất vọng, giận dữ và hụt hẫng. Miên cảm nhận được tất cả những điều ấy vụt qua cặp mắt chị tạ Phải chăng cặp mắt của người điên là vậy? "Buồn lắm!" Người đàn bà đột nhiên lên tiếng. "Gì ạ?" "Trăng đấy, trăng buồn lắm!" Chị ta kéo áo Miên "Này! Cô thật sự không nhìn thấy ông ta à?" "Dạ, ai cở". "Thì còn ai nữa. Chồng tôi đấy, người đàn ông phản bội ấy" - Chị bỗng gục mặt và khóc...

Những đám mây đen từ đầu hôm đến giờ lãng bãng đâu đâu lúc này tự nhiên tụ lại làm bầu trời mất quang đãng, chùng xuống, mặt trăng khờ khạo vẫn đi thẳng bị khuất mất, mọi vật trở nên u ám la... Một chút thanh thản cuối cùng trong Miên đã biến mất, chỉ còn lại niềm cảm thương... Người đàn bà ngưng khóc và kể tỉ tệ Kể cho Miên và chính chị nghe vì đã bao năm có ai chịu ngồi nghe người điên nói bao giờ: "Tôi đã tìm, tìm nhiều trong những đêm trăng sau đêm ấy... Tôi muốn nó có cha... " Chị quay sang thằng bé, em vẫn đang lớn giọng rao hàng... "Tội nghiệp, đêm ấy nó còn quá nhỏ, chưa kịp hiểu gì cả. Ông ta bỏ đi cũng vào một đêm trăng rằm đẹp như thế này, đi với một người phụ nữ giàu hơn, đẹp hơn" Chị ngưng kể và khóc. Cặp mắt lại vô hồn...

Miên đứng lên. Một tình cảm hỗn loạn quay tròn, xáo trộn trong đầu cô, không thể ngăn được dòng cảm xúc, có lẽ phải viết hay nghĩ về một điều gì đó thôi...

Trăng vẫn chậm chạp trên đầu "Cố mãi chẳng ra được khỏi những đám mây" Miên chua chát - Trăng mù mờ nhưng không chịu tắt... Có một chút gì le lói sáng phía trước... xa lắm, bất giác Miên đưa tay với lấy... Lần đầu tiên Miên đem mình so sánh với những người khác. Tại sao bao năm nay cô chưa bao giờ thử làm điều ấy?... Thì ra những cái mà Miên đang có, nhiều người thật sự thèm một góc để gọi là hạnh phúc - Chỉ cần mẹ em khỏi bệnh, chỉ cần đủ ăn - đó là hạnh phúc. Người đàn bà thèm một gia đình trọn vẹn - Miên không thiếu... Miên còn đủ cả tình yêu, địa vị, học thức... Phải chăng Miên cứ mãi nhìn lên mà không chịu nhìn xuống để thấy mình quá đầy đủ? Phải chăng vì hàng ngày Miên mãi sống trong cảnh gia đình êm ấm nên không nhận ra được đó là điều tuyệt vời? Và phải chăng tại Miên luôn sống trong sự chìu chuộng của anh, mãi gần gũi anh nên không cảm nhận được mình yêu anh, không tìm được cái gì mới la... Cô cứ nghĩ tất cả đều phải vậy, ai cũng thế nên muốn tự mình thoát ra, tìm một cái mới đẹp hơn, hoàn thiện hơn... Và Miên đã lầm... Chưa lúc nào cô cần có anh bên cạnh như lúc này, để biết rằng mình vẫn chưa mất anh? Hình như ai đó đã nói "Hạnh phúc là một cái gì vô hình, khó nhìn thấy... " Mà cuộc sống là vậy, có đau khổ, có bất hạnh, có đợi chờ và có cả niềm vui, tình yêu. Người này đau khổ, người khác sung sướng... biết đâu đau nhiều rồi sẽ được hạnh phúc nhiều sau đó? Người đàn bà kia vẫn sống trong nỗi đau để hi vọng đấy thôi... Miên bồng bềnh giữa hai thái cực. "Hạnh phúc - Bất hạnh", chợt chua chát nhận ra rằng lâu nay mình đã sống với một cuộc đời rất thực, với "cái tôi" của mình, với con người mình... Và mọi người đều biết vậy còn cô thì không. Cô chạy trốn, cô đã quá lý tưởng hóa... Có những cái trong tầm tay nên không thấy được, sắp mất rồi mới chợt quí biết bao... Miên thèm một chút vô tư, hồn nhiên giản đơn của thằng bé, thèm một chút mãnh liệt trong tình yêu cô gái, kể cả một chút đau của người đàn bà điên...

Đó là cuộc sống!

Vâng, trăng vẫn theo chu kỳ, lúc tròn lúc khuyết, chính những lúc tối trời đã tôn vinh vẻ đẹp của đêm rằm... Trăng làm cho người ta dễ xúc cảm, dễ suy nghĩ. Dưới trăng có vô vàn tình cảm, vô vàn trạng thái khác nhau nhưng duy có một điều Miên tin chắc rằng: "Dưới trăng, con người ta dễ tìm lại chính bản thân mình vì họ đã rất thật, cũng như trăng... ".

 

LƯU THỊ MƯỜI