"Một khi tác giả đã nói được tiếng nói của chính lứa tuổi ấy và cùng nhân vật của mình có những diễn biến tâm lý cũng như xúc cảm hòa đồng cùng đối tượng đọc, thì tác phẩm ấy thành công là điều hiển nhiên" (Nguyễn Liên Châu).
Xóm Mới trẻ con cùng trang lứa nhiều lắm, nhưng nổi lên là nhóm ngũ quỷ ở cuối xóm mà thằng Min là thủ lĩnh. Ngoài bộ ba tóc ngắn gồm Min, Trung và Khái chuyên chọc phá các bạn, còn có cả hai cô tiểu thư đanh đá là Thu và Ánh lo chuyện hậu cần của nhóm. Đầu xóm có “cặp đôi hoàn hảo” là thằng Vạn đen và cứng cáp như con dế than, con Lộc gầy đỏng đảnh. Cặp đôi này học chung một lớp, có sở thích giống nhau, tính tình cũng mạnh mẽ giống nhau. Ở cái xóm nhỏ tẹo này, chúng gặp nhau luôn, và mỗi lần gặp nhau là có chuyện để tranh cãi, để thách đố. Trưa hôm qua nhóm ngũ quỷ định họp lại bàn mưu tính kế đối phó với cặp đôi Vạn - Lộc nhưng con Thu, con Ánh bị mẹ quản lý chặt quá không tham gia được nên cuộc họp bất thành. Trưa nay, thằng Min thập thò trước cửa nhà thằng Khái: “Tò he! Tò he!”. Thằng Khái bên trong nghe “Tò he!” là biết thằng Min đến, vội lên tiếng trả lời ngay: “ Í a! Í à!”. Hai đứa kéo nhau đến nhà con Thu, nấp sau cây ổi làm hiệu, cứ thế bọn ngũ quỷ đã có mặt đầy đủ sau cây rơm nhà con Ánh. Con Thu đã chuẩn bị sẵn món ổi chấm muối ớt để cả nhóm được dịp hít hà trước khi họp. Thằng Min mở đầu:
- Thằng Vạn dế than và con Lộc gầy chọn nhà bà Tư Mít làm nơi hội họp, nghe đâu bọn chúng quy tụ thêm một số anh hùng hảo hán của lớp hắn nữa.
Thằng Trung xì một tiếng văng cả nước miếng ra ngoài:
- Tụi ấy như cục bột, anh hùng hảo hán cái nỗi chi, tao chẳng sợ! Chỉ có điều là tụi nó hay đến nhà bà Tư Mít, không biết làm gì ở đó, phải phân công người theo dõi...
- Tuần trước, thi đá cá lia thia đã thua độ nó rồi, bọn mình mất cả rổ nào vú sữa, nào ổi, nào mận... Tiếc đứt ruột, tức đến bây giờ còn tức!
- Nó nói thi cho vui, ai bảo mày đánh cược trước với nó làm gì!
Thằng Khái châm thêm một câu nữa:
- Thắng trận, tụi nó về nhà bà Tư Mít liên hoan, có ức không chứ!
Thằng Min nổi cáu:
- Đừng nhắc đến bà già đói rách đó nữa, chiều nay và cả sáng mai nữa mỗi đứa phải bắt cho được ba con dế loại một, sau đó chọn con to khỏe nhất thi đá với bọn thằng Vạn. Lần này phải quyết thắng, đánh cược thật lớn cho nó đói luôn! Thôi giải tán, nhớ đấy!
Rồi chủ nhật cũng đến, cả hai phe có mặt đông đủ trước sân bóng đá của xóm như đã hẹn. Phe Vạn - Lộc có thêm sáu đứa nữa đi theo cổ vũ. Nhóm ngũ quỷ nổi tiếng chẳng sợ ai nhưng khi nhìn thấy phe Vạn - Lộc mang theo chổi, dao, rựa, đâm ra sợ hãi. Bọn chúng muốn đánh nhau chăng? Thằng Min trấn tĩnh lại:
- Bọn mày đi đá dế hay đi đánh nhau đấy?
Thằng Vạn dõng dạc:
- Đi đá dế! Tuần trước đá cá lia thia bọn bay đòi cá cược, hôm nay đá dế cũng phải cá cược, đồng ý mới chơi!
- Cược thì cược, ai sợ! Ổi mận hay thứ gì?
- Không cược mấy thứ đó nữa, hôm nay phe nào thua phải làm việc cho phe thắng hết buổi sáng chủ nhật này!
Thằng Min e dè hỏi lại:
- Nhưng làm việc gì?
- Nếu bọn tao thua, bọn tao sẵn sàng làm bất cứ việc gì tụi bay sai khiến và ngược lại.
Bất ngờ trước đề nghị của thằng Lộc, thằng Min liền hội ý nhóm ngũ quỷ, phải rồi nếu phe mình thắng cho tụi nó đi bắt dế cả buổi sáng nay cho biết thế nào là lễ độ, hết hí hố! Nhóm ngũ quỷ đồng ý, đề nghị ngoéo tay cam kết. Thằng Vạn đưa ra cục đất sét dẻo và yêu cầu:
- Không ngoéo tay gì cả, nếu đồng ý chúng ta cùng ấn dấu tay vào đây làm bằng chứng.
Cả bọn đồng thanh hô vang “Nhất văn trí!” khi thằng Min và thằng Vạn làm thủ tục thi đấu.
Con Lộc mang theo một hộp bánh hình tròn, trong đó có con dế than đen kịt. Con Thu mang theo một hộp bánh hình chữ nhật bên trong là con dế lửa chắc nịch to đùng. Chúng vẽ một vòng tròn trên sân cỏ rồi đặt hai con dế vào giữa. Bọn thằng Min kinh ngạc khi thấy con dế lửa nằm yên không nhúc nhích. Con dế than mới bỏ xuống đã giương râu, khua chân chuẩn bị chiến đấu nhưng thấy con dế lửa chẳng động đậy gì nên cũng đứng từ xa mà nhìn. Thằng Min lấy que nhỏ kích vào con dế lửa, nó ngã lăn kềnh ra làm cả bọn được một phen cười vỡ bụng. Thằng Vạn tuyên bố:
- Chưa thi đấu đã chết khiếp rồi! Hãy thực hiện lời hứa đi!
Thằng Min nổi cáu:
- Đã thi đấu đâu mà thắng với thua! Do con dế lửa bị “sự cố” nên tuần sau thi đấu lại!
Nhóm ngũ quỷ đồng thanh hô:
- Tuần sau thi đấu lại!
Thằng Vạn nói chắc nịch:
- Trước khi thi đấu, các bạn đã gian lận cho con dế lửa uống rượu nhằm kích thích tính hung hăng của nó, nhưng các bạn đã cho nó uống quá liều, ai không tin cứ ngửi thì biết!
Bị phát hiện gian lận, bọn thằng Min im thin thít, phe thằng Vạn huơ chổi, huơ dao, huơ rựa:
- Gian lận! Thua rồi! Thực hiện lời hứa ngay!
Thằng Min bướng bỉnh:
- Ừ thua thì thua! Nhưng có ai làm chứng đâu?
Thằng Vạn đưa cục đất sét ra, nói cứng:
- Các bạn biết rồi đấy, cả thế giới này người ta bắt được tội phạm là nhờ dấu vân tay. Nếu bạn không thực hiện lời hứa, bọn này sẽ chuyển cục đất sét có in dấu vân tay tới ông Trưởng thôn nhờ phân giải.
Thằng Min nghe vậy, chẳng biết thằng Vạn nói thật hay dọa, nhưng nghe nhắc tên ông Trưởng thôn, hắn đâm hoảng đành xuống nước:
- Thôi được, thua thì thua! Các bạn ơi! Hãy chịu thua lần này...
Rồi quay sang thằng Vạn:
- Bọn mày muốn bọn tao làm việc gì?
Thằng Vạn bỗng nhiên hạ giọng từ tốn:
- Các bạn có biết bà Tư Mít ở xóm mình không? Bà ấy sống đơn chiếc, cần được mọi người thương yêu giúp đỡ. Nhóm bọn mình thường xuyên đến làm những việc lặt vặt như quét dọn nhà cửa, vườn tược, rồi nói chuyện cho bà vui nữa. Cả tuần nay bà bị đau nên hôm nay bọn mình mang theo dụng cụ kê sửa lại mấy viên đá lát ngõ, dọn quét lá trong vườn.
Rồi thằng Vạn phân công: Min, Trung, Khái cùng làm ngõ, Thu và Lộc nấu cơm, còn Ánh xoa dầu đấm lưng cho bà.
Con Ánh đanh đá nhảy dựng lên:
- Không được đâu, mình chưa làm chuyện ấy bao giờ cả!
- Các bạn hãy làm đi không phải vì thua cuộc. Các bạn hãy làm vì tình thương yêu với những người neo đơn khốn khó, lần đầu thấy chưa quen nhưng rồi sau đó các bạn sẽ thấy quen thôi! Và nữa, từ nay chúng ta là một nhóm - nhóm thiện nguyện, các bạn có đồng ý không?
Cả bọn yên lặng nhìn thằng Vạn. Tuy không có ai trả lời nhưng sự khâm phục thằng Vạn đã hiện rõ trên từng khuôn mặt. Đâu đó có tiếng gà gáy, tiếng chim hót, tiếng bò ọ, tiếng xe máy, tiếng trẻ con khóc. Những âm thanh quen thuộc của xóm Mới mọi ngày hôm nay bỗng đầy tình nghĩa.
Nguyễn Bá Hòa
Rút từ tập Vạn dế than, Nxb Hội nhà văn, 2015.
Cảm ơn anh nhiều
Trả lờiXóaViết cho thiếu nhi là hạnh phúc.
Trả lờiXóaMâu thuẫn được giải quyết, chính tình thương yêu đã gắn kết chúng ta lại gần nhau hơn. Thật sự rất ngưỡng mộ bạn Vạn.
Trả lờiXóaHãy làm không phải vì thua cuộc mà vì tình thương yêu. Chỉ khi ta làm việc bằng tình thương yêu ta mới gắng hết sức mình và cảm nhận được niềm vui, ý nghĩa trong công việc ấy. Có như vậy mới mang lại niềm vui thật sự cho người khác.