TÔI VIẾT ĐỒNG THOẠI: DẾ MÈN, CHIM GÁY, BỒ NÔNG...

 

 

Không biết làm thế nào hơn là kể lại những suy nghĩ và việc làm của tôi.

Cánh bãi Cơm Thi bên kia sông Tô Lịch trước cửa đình làng, thuở nhỏ, đối với chúng tôi, bao trùm một thế giới kì ảo lạ lùng. Hầu như tôi viết đồng thoại hay những truyện khác cho các em bao giờ trong trí óc tôi cũng thấp thoáng quang cảnh ở đây.

NHỮNG CHUYỆN XA LẠ

Đến mùa đông, cây liễu rụng hết cả tóc. Anh Sơn Dương sống ở triền núi lạnh đen sẫm những hốc đá hút gió cứ hú lên suốt ngày suốt đêm.

Sơn Dương xuống chơi, cả đám loài vật trong sân ra ngấp nghé nhòm. Sơn Dương đẹp rực rỡ, chân lướt nhanh, chạy cuốn như gió reo lóc cóc trên đá. Câu chuyện đường xa lí thú mà Sơn Dương kể lại, các bạn dỏng tai lên nghe.

NÀNG TIÊN GẠO

NGÀY XƯA, CÓ HAI MẸ CON NHÀ KIA nghèo khó cùng cực. Mẹ già yếu, chỉ có mỗi mình người người con gái hiếu thảo suốt ngày đi nương, vào rừng, xuống suối moi móc kiếm mọi thứ về nuôi mẹ.

DÊ VÀ LỢN

"Ở đâu cũng sung sướng, chỉ trừ ở đây, ở cái nơi mà chúng ta bị trói buộc. Người ta cấm tôi vào bếp, chỉ cho tôi ăn rặt những có úa rất đắng".

VÕ SĨ BỌ NGỰA

- “Ngay từ trước Cách mạng, không kể đến Dế Mèn phiêu lưu ký là thiên đồng thoại xuất sắc, các truyện khác của ông như Võ sĩ Bọ Ngựa, Đám cưới chuột là những tác phẩm hay, gợi được một thứ không khí riêng, một ám ảnh không dứt về nỗi buồn của kiếp người trong xã hội đương thời” (Vân Thanh, Tô Hoài với thiếu nhi,1982).

CON MÈO LƯỜI

"Trong kịch Con mèo lười, tác giả đã dựng lên cảnh nhộn nhịp của những chú vật đang náo nức chuẩn bị theo chủ đi vỡ nương, thông qua đó, tác giả phê phán nhẹ nhàng một chú mèo... lười" (Vân Thanh, Truyện viết cho thiếu nhi dưới chế độ mới, 1982, tr.140).

ĐÔI RI ĐÁ

"Nhưng cái gia đình chim ri ở trên cây hồng bì thì không bao giờ về nữa. Sớm ấy, bỗng nghe tiếng pháo kinh khủng nổ vang động trong cây, cả nhà chim ri cuống cuồng bay đi. Những con chim nhỏ ngã xuống, cố vỗ cánh bay ngoi ngóp. Tan tác mỗi con về một phía. Ai cũng lạc lõng. Tội nghiệp, bốn con chim nhỏ mới ra ràng...".

CHUỘT THÀNH PHỐ

Trong cơn khói lửa, nhiều tập bản thảo của những anh em trong văn giới mà chúng tôi được giữ bị mất mát hết cả, không còn gì. Một sự tình cờ lạ lùng đã khiến cho chúng tôi lại thấy tập này: truyện Chuột thành phố của một cây bút rất quen thuộc trong tuần báo Tiểu thuyết Thứ bảy.

Bạn Tô Hoài hiện giờ còn xa vắng, chúng ta ở đây mà có một quyển truyện như Chuột thành phố đê đọc trong lúc này, thật quý.

Chúng tôi xin nói thêm rằng truyện Chuột thành phố của Tô Hoài viết năm 1945 là lúc quân phiệt Nhật đưong tràn lan sang đất nước ta.

(Mấy lời của NXB Tân Dân 1949 ở Hà Nội)

ĐÁM CƯỚI CHUỘT

Đây là một chú Chuột Nhắt. Một chú Chuột Nhắt còn trẻ. Tuy vậy, cứ thực sự thì diện mạo của Chuột Nhắt cũng chẳng có vẻ mĩ miều gì mấy.

THẦY ĐỒ CÓC

Trong chuyến phiêu lưu lần thứ hai, Dế Mèn đã gặp và trò chuyện với thầy đồ Cóc. Cóc khoác lác, còn Dế Mèn thì linh hoạt "gặp đứa dở hơi thì cũng cứ liệu lời cho qua chuyện mới được".

QUAN NIỆM CỦA TÔ HOÀI VỀ TRUYỆN ĐỒNG THOẠI

Dưới dạng trao đổi kinh nghiệm, Tô Hoài đã đôi lần phát biểu ý kiến về truyện đồng thoại.

MÙA XUÂN TRÊN NHỮNG TRANG VĂN CỦA TÔ HOÀI

Nhà văn Tô Hoài

1. Nói về mùa xuân trong văn Tô Hoài, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến truyện ngắn Vợ chồng A Phủ. Tác phẩm này có những trang viết thú vị về mùa xuân của người H’mông nơi vùng cao Tây Bắc.