VĂN HỌC THIẾU NHI VÀ NHỮNG CHỨC NĂNG CỦA NÓ

"Ở lứa tuổi học sinh, trẻ em chưa thể có được kinh nghiệm sống để tạo ra tính cách cho mình. Văn học sẽ đảm đương nhiệm vụ cung cấp kinh nghiệm sống cho trẻ em để từ đó trẻ em phát triển nhân cách cho mình". 

1. Văn học thiếu nhi - một quá trình phát triển

1.1. Sự ra đời của văn học thiếu nhi Theo quan niệm chung, những sáng tác văn học có mục đích phục vụ cho lớp độc giả thuộc lứa tuổi học sinh thì được gọi là “văn học thiếu nhi”. Khái niệm “văn học thiếu nhi” có nghĩa là “văn học dành cho thiếu nhi”, bất luận tác giả của những sáng tác văn học đó là thiếu nhi hay người lớn. Những nước nói tiếng Anh gọi loại văn học này là “literature for children” hay “chil- drens literature”; những nước nói tiếng Pháp gọi nó là “littérature pour la jeunesse”, “littérature denfance et de jeunesse”, "littérature de jeunesse".

VĂN HỌC THIẾU NHI?

QĐND - Hiện nay không ít người, nhất là các bậc phụ huynh đang tự thu hẹp khái niệm “văn học thiếu nhi” là những tác phẩm mang nội dung viết về lứa tuổi thiếu nhi. Vì thế đối với họ, công việc chọn sách cho con đọc vào mỗi dịp hè là sự khó khăn, chán nản… Bởi nếu cứ “duy danh định nghĩa” như cách hiểu trên thì quay đi quay lại, đối với các tác giả là người Việt Nam thì chỉ có sách của mấy nhà văn như Tô Hoài, Nguyễn Huy Tưởng, Nguyễn Nhật Ánh… là dễ chọn. Phải nói thẳng một sự thật là sách của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh bán rất chạy, có nhiều nguyên nhân, trong đó có một lý do từ cách hiểu hạn hẹp trên.

NỘI DUNG XÃ HỘI TRONG TRUYỆN ĐỒNG THOẠI CỦA VÕ QUẢNG

1. Nội dung xã hội trong tác phẩm văn học là gì? 

- Theo Al:

"Nội dung xã hội trong văn học đề cập đến những vấn đề, hiện tượng, tư tưởng, quan điểm, và tình cảm của con người trong đời sống xã hội được thể hiện qua các tác phẩm văn học. Nó bao gồm những khía cạnh như các mối quan hệ giữa các cá nhân trong xã hội, các vấn đề về giai cấp, đạo đức, chính trị, lịch sử, văn hóa, và những biến đổi của xã hội được phản ánh qua lăng kính của người nghệ sĩ.

PHẠM HỔ VỚI THẾ GIỚI CHUYỆN HOA, CHUYỆN QUẢ

Cùng với các tuyển tập của Tô Hoài, Võ Quảng, Đoàn Giỏi, Thy Ngọc, Xuân Quỳnh, Hoàng Văn Bổn..., tuyển tập Chuyện hoa, chuyện quả của nhà thơ Phạm Hổ được xuất bản đúng vào dịp kỷ niệm năm mươi năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9, đánh dấu sự phát triển, lớn mạnh của văn học thiếu nhi Việt Nam.

Là một trong số ít các tác giả tiêu biểu của nền văn học thiếu nhi hình thành và trưởng thành dưới chế độ mới, Phạm Hổ với Chuyện hoa, chuyện quả đã góp một dấu ấn riêng, đặc sắc trong văn xuôi, bên cạnh thơ, cũng là thể loại mà ông là một trong những gương mặt tiêu biểu.

PHẠM HỔ: TÔI VIẾT VỀ HOA, VỀ QUẢ NHƯNG THỰC CHẤT LÀ VIẾT VỀ CON NGƯỜI

Trong quá trình sáng tác, Phạm Hổ  rất chú ý tới thể loại truyện cổ tích hiện đại. Ông cho rằng, trẻ em ngày nay vẫn rất yêu thích truyện cổ tích, vì vậy, cần phải sáng tác cho các em những câu chuyện cổ tích mới. 

Ở thể loại này, ông có ba tập: Cất nhà giữa hồ, Lửa vàng, lửa trắng và Chuyện hoa, chuyện quả. Trong đó, tập Chuyện hoa, chuyện quả nổi bật hơn cả, gồm 47 truyện, tập trung vào đề tài sự tích hoa, quả. 

CÂU CHUYỆN VỀ GIÁ TRỊ CỦA YÊU THƯƠNG VÀ KHÁT VỌNG TỰ DO

 

Ngoài việc nổi danh với các tiểu thuyết, Luis Sepúlveda còn tạo dấu ấn sâu sắc với độc giả qua những câu chuyện thiếu nhi. Điển hình trong số ấy, có thể nói tới Chuyện con mèo dạy hải âu bay. Ở đó, ta có thể thấy không gian tiểu thuyết hư cấu với những nhân vật được nhân hóa rất mực trong trẻo song cũng chứa đựng những khía cạnh mang đầy tính thử thách, nghiệt ngã. Do vậy, đối tượng của những tác phẩm này không chỉ dành cho thiếu nhi mà còn cả độc giả mọi lứa tuổi.

NGUYỄN ĐÌNH QUẢNG, NHÀ GIÁO VIẾT VĂN CHO TUỔI THƠ

(LNK). Khi bắt tay nghiên cứu về thể văn đồng thoại, tôi đã liên hệ, tìm gặp khá nhiều tác giả trong Nam ngoài Bắc. Trong số đó, có nhà giáo - nhà văn Nguyễn Đình Quảng, tại Hà Đông...

Lần đầu viết thư làm quen, tôi gọi ông là nhà văn. Ông không nhận với lí do: “bác không phải là hội viên Hội nhà văn”. Sau này, có dịp ngồi với ông, tôi biết ông cũng đã có lần xin gia nhập Hội nhưng nhiêu khê, không thành. Tôi cảm thấy tiếc cho một người viết đã có quá trình và thành tựu như ông (*).

TƯƠNG KHÁNG VỚI THỜI GIAN

LÀM MÈO xuất bản lần đầu năm 2003, tái bản lần thứ hai năm 2023, sau 20 năm tròn.

Lần theo LÀM MÈO nửa chừng, tôi tiếc hụi: nếu sớm biết LÀM MÈO thì không chừng mình đã sở hữu bí quyết viết cho trẻ em hay như ông nhà văn khả kính. Phơi nhiễm một trạng thái tệ hại lẫn tích cực, tôi thường ảo vọng về bản thân mỗi khi “thưởng” xong một cuốn sách hay, bâng khuâng, đã mãn cảm giác dấy lên sự ganh đua và chút tị hiềm rằng ta cũng sẽ viết hay không kém.

LÊ NHẬT KÝ VÀ NHỮNG BƯỚC CHÂN DẾ MÈN

Bài trên báo Quảng Nam cuối tuần, 26&27/10/2024.

Tiến sĩ Lê Nhật Ký được đánh giá là một trong những chuyên gia về văn học thiếu nhi hiện nay. Ông cũng là người có nhiều nghiên cứu nổi bật về văn học thiếu nhi Quảng Nam. Có thể thấy điều này phần nào qua công trình mới nhất của ông “Từ bước chân Dế Mèn” (NXB Khoa học xã hội, quý I năm 2024).

VĂN HỌC THIẾU NHI THẬP NIÊN 2020: XU HƯỚNG TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM

 

Nổi bật nhiều chủ đề về văn hoá, sắc tộc, giới tính cho độc giả nhí

Văn học thiếu nhi ngày nay không còn giới hạn ở những câu chuyện cổ tích hay phiêu lưu đơn thuần như truyền thống mà đã mở rộng ra nhiều chủ đề mới mẻ và phong phú. Bộ phận văn chương này dường như chú trọng đến sự đa dạng về chủ đề và nhân vật, phản ánh một xã hội toàn cầu hóa và đa văn hóa. Điều này được nhìn thấy rất rõ thông qua các giải thưởng danh giá cho văn học thiếu nhi trên toàn cầu gần đây.

TÍNH GIÁO DỤC CỦA VĂN HỌC THIẾU NHI

"Không nên nghĩ rằng sau khi đọc một tác phẩm là ngay lập tức các em có thể trở thành người tốt hay người xấu. Những ảnh hưởng của văn học tới các em là một quá trình lâu dài và bền bỉ. Nó tác động một cách từ từ, nhưng giá trị nhân văn của nó thì có thể tạo nên sức mạnh, ảnh hưởng sâu sắc tới sự hình thành và phát triển nhân cách của con người".

TRUYỆN THIẾU NHI CỦA THÂM TÂM: KHOẢNG TRỜI NGỠ ĐÃ NGỦ QUÊN

Bài viết tiếp cận Thâm Tâm không phải với tư cách một nhà viết kịch, nhà thơ mà là một sự trở lại, bề thế và sinh động giữa không khí văn học đương đại với những truyện ngắn viết cho thiếu nhi. Qua việc phân tích những thân quen và mới lạ mà truyện Thâm Tâm tạo ra, bài viết khẳng định tài năng, nhân cách và những đóng góp to lớn của Thâm Tâm đối với nền văn học Việt Nam.

DẾ MÈN PHIÊU LƯU KÍ - MỘT KIỆT TÁC CHO THIẾU NHI VÀ MỌI LỨA TUỔI

 

Phải nói công bằng rằng trước khi Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức quảng bá, giới thiệu văn học Việt Nam ra nước ngoài thì tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kí của nhà văn Tô Hoài đã được các nhà văn nước ngoài tự phát dịch và giới thiệu, quảng bá ở nước họ. Hiếm có một nhà văn Việt Nam nào, mà ngay từ tác phẩm đầu tay đã thành danh và nổi tiếng như nhà văn Tô Hoài. Dế Mèn phiêu lưu kí được ông viết từ năm 17 tuổi, đã dịch ra 37 thứ tiếng và vẫn không ngừng được tái bản hàng năm ở trong nước và trên thế giới.

ẢNH HƯỞNG CỦA ĐẠO PHẬT TRONG TRUYỆN THIẾU NHI VÕ HỒNG

VÀI NÉT VỀ NHÀ VĂN VÕ HỒNG

Võ Hồng (1922-2013) là một tác giả lớn của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông còn là nhà văn có nhiều đóng góp cho nền văn học thiếu nhi nước ta. Gia tài văn chương của ông khá đa dạng, trong đó, mảng sáng tác cho thiếu nhi có một vị trí quan trọng.

Nhà văn Võ Hồng ngoài tên thật còn sử dụng các bút danh Ngân Sơn, Võ An Thạch. Ông quê ở làng Ngân Sơn, xã An Thạch, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Thời học sinh, Võ Hồng học ở trường làng, trường quận Tuy An, trường tỉnh Sông Cầu. 

CẢM THỨC CÔ ĐƠN QUA TẬP TRUYỆN NGẮN BAY CỦA NGUYỄN ĐẶNG THÙY TRANG

 

Nữ tác giả Nguyễn Đặng Thùy Trang là một gương mặt trẻ tiêu biểu của văn chương Bình Định những năm gần đây. Chị đã xuất bản nhiều tác phẩm cho cả thiếu nhi lẫn người lớn. Trong số đó, tập truyện ngắn Bay với sự thể hiện cảm thức cô đơn được dư luận đánh giá cao, rất cần được khảo sát một cách hệ thống…

PHẬN NỮ TRONG SÁNG TÁC CỦA THIÊN NGA SÔ ZUÔN

Thiên Nga Sô Zuôn thuộc số những cây bút trẻ xuất hiện trong giai đoạn 2011 – 2021 của văn chương Bình Định. Nữ tác giả người Banar này đã và đang định hình một vùng sáng tác riêng, rất cần được ghi nhận và khích lệ…

“Làm thân gái khổ lắm…”

TRUYỆN VIẾT CHO THIẾU NHI CỦA NGUYỄN HUY TƯỞNG

Nhận định: "Nhà văn Nguyễn Huy Tưởng là một trong những người đặt nền móng cho nền văn học thiếu nhi trong giai đoạn mới. Các tác phẩm viết cho thiếu nhi của ông cho đến nay vẫn được coi là mẫu mực của nền văn học thiếu nhi Việt Nam, nhiều tác phẩm đã được đưa vào chương trình giảng dạy trong nhà trường ở nhiều cấp học..." (Mai An).

GIÁ TRỊ TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG XÂY THÀNH ỐC

Trong số các truyện cổ viết lại, An Dương Vương xây thành Ốc là một tác phẩm thể hiện rõ tài năng sáng tạo của Nguyễn Huy Tưởng. 

CÂU ĐỐ DÂN GIAN

1. Khái niệm

Nằm trong hệ thống thơ ca dân gian, câu đô tồn tại dưới hình thức lời hát hoặc lời nói có vần điệu, dùng hình ảnh ẩn dụ để thử tài liên tưởng và suy đoán của người nghe.

THẾ GIỚI MUÔN LOÀI TRONG VĂN HỌC THIẾU NHI

 

 

(HNMCT) - Đối với trẻ em, những loài động vật ở xung quanh luôn là thế giới diệu kỳ đầy cuốn hút. Viết truyện, vẽ tranh, làm phim về muôn loài là cách kéo trẻ em gần gũi hơn với thiên nhiên, qua đó nuôi dưỡng tình yêu với thế giới tự nhiên, dạy các em yêu thương loài vật và biết bảo vệ môi trường.