* Nhà văn Vũ Tú Nam: “Viết cho trẻ em chữ ít, nghĩa nhiều. Tôi luôn tâm niệm như vậy”.
* Nhà phê bình Văn Hồng: “Giọng điệu châm biếm, chế nhạo giễu cợt ở độ đậm đặc mà vẫn không nặng nề, đao búa”.
Các bạn thử ngắm kỹ
loài ngan mà xem. Chẳng biết tôi có khe khắt quá không, chứ cái giống ấy nom ít
dễ thương quá. Chú ngan nào cũng vênh vênh váo váo, không mấy lúc là không gật
gù cái đầu. Nếu chỉ nhìn cái mào đỏ tía của chú ngan và cái vẻ dương dương tự đắc
của chú, chắc hẳn có người lầm tưởng ngan ta có nhiều tài lắm. Hắn ta đi bộ được,
lội nước được, thậm chí còn biết cả bay nữa. Nhưng ngan đi bộ thì đủng đỉnh chậm
chạp như rùa, lội nước thì lờ đờ như thuyền không lái, và cái tài bay của ngan
thì giỏi lắm chỉ có thể ăn được điểm hai.
Cũng cần nói thêm là
ngan ta kêu không biết kêu, hót không biết hót, chỉ nói bằng cái giọng phì phò
khào khào, giống hệt anh chàng say rượu trúng phong vậy. Tầm vóc của ngan không
cao không thấp, lông lá thường đốm trắng đốm đen, màu sắc cứ lộn phèo đi. Theo
ý riêng tôi nhận xét, ngan chỉ có mấy cái “giỏi” là: làm biếng, ăn tục và phóng
uế bậy.
Vốn đánh giá thấp loài
ngan như thế, nhưng tôi vẫn gắng tìm hiểu nguồn gốc những tật xấu của ngan,
mong sao mình có thể nhận xét một cách công bằng hơn. Tôi chịu khó đọc sách
khoa học lắm, xem truyện cổ cũng khá nhiều, nhưng tìm mãi vẫn chưa ra tung tích
cỗi rễ của loài ngan. May sao mùa xuân năm ngoái, nhân ngày Tết rỗi rãi, một
ông cụ ở tỉnh Nam kể cho tôi nghe câu chuyện vui về thuỷ tổ loài ngan. Tôi thấy
câu chuyện khó có thể tin là thực, nhưng nghe ngồ ngộ và có ích. Nay xin phép
chép ra đây để giới thiệu với các bạn.
1. BÉ CÁI LẦM!
Theo ông cụ ở tỉnh Nam
kể cho tôi nghe thì ngày xửa ngày xưa, chú Ngan (thuỷ tổ của loài ngan) lớn
lên, khoẻ mạnh và khá đẹp trai. Nhưng vì tham ăn quá và không cùng giống với bầy
ngỗng, bầy vịt – có lẽ vì ăn tham là chính – nên Ngan luôn luôn bị lũ vịt và ngỗng
xua đuổi.
Thấy Ngan bơ vơ như thế,
Gà Thiến động lòng thương, dắt Ngan đi theo mình kiếm ăn. Hàng ngày, tìm được
con giun, con dế, con sâu, con bọ, Gà Thiến thường nhường cho em nuôi một nửa.
Tối đến, Gà lại dẫn Ngan về chuồng thu xếp cho chỗ ngủ đàng hoàng.
Một hôm, xế chiều không
thấy Ngan đâu, Gà Thiến đi tìm. Thì ra Ngan ta xì xụp lặn hụp dưới ao, ăn hến
ăn ốc căng cứng cả diều. No say phè phỡn, Ngan ậm ạch bước lên bờ, rũ cánh, nghển
đầu, cái mào đỏ tía, cất giọng khàn khàn nói với Gà:
- Thưa quý nương. Bấy
lâu nay tôi không dám ngỏ lòng tôi với quý nương, bởi vì quý nương là một người
rất mực đoan trang, hiền hậu. Quý nương muốn giấu kín tung tích của mình, nhưng
ngọc kia dù phủ bùn vẫn sáng, hoa kia dù khép cánh vẫn thơm…
Gà Thiến nghe Ngan nói,
vừa ngạc nhiên vừa bực mình. Giá phỏng còn thời trai tráng, chưa tu chí hiền từ
như bây giờ, chắc chắn Gà đã đá cho Ngan vài đá. Thì ra chú Ngan thấy Gà Thiến
nhu mì ít nói, có bộ cánh sặc sỡ thướt tha, dáng điệu lại từ tốn, dịu dàng bèn
cho đó là một nàng công chúa, nên chú đã rắp tâm tán tỉnh từ lâu.
Hôm ấy, Gà Thiến giận lắm
nhưng không nói gì, cái mào chỉ hơi tái lại, và đêm đó, Gà đóng cửa không cho
Ngan về chuồng. Ngan ta vơ vẩn thức suốt đêm ngoài trời trăng sáng, trong bụng
lấy làm hãnh diện vì “công chúa” đã giận dỗi với mình. Và Ngan sung sướng mường
tượng ra cái cảnh Ngan cùng “công chúa” khoác tay nhau đi dạo dưới trăng… Nghĩ
ngợi lan man, Ngan bỗng sực nhớ bộ cánh của mình đen quá, xấu quá, lẽ vì thế mà
“công chúa” chê. Thế rồi phần vì hậm hực làm dỗi với đời, phần vì nóng lòng muốn
có ngay một bộ cánh khác, Ngan ta vừa kêu khóc vừa giậm chân bạch bạch, vừa
dùng mỏ vặt trụi lông mình đi.
Sớm sau, Gà Thiến mới
thức giấc, đã thấy Ngan đứng trước cửa chuồng, mình quấn đầy rơm rạ, Ngan bắt
chéo chân, nghẹo cổ lim dim mắt, cất giọng hát ồ ề:
- Tôi chờ cô tối qua.
Suốt canh chầy chẳng thấy cô ra…
Gà Thiến nóng tiết quá,
không nén được giận, quên cả việc tu nhân tích đức của mình, bèn nhảy phốc ra vừa
đá vừa mổ túi bụi lên đầu lên lưng Ngan. Ngan ta được “công chúa” đánh, vừa
khóc vừa cười, cứ đứng yên chịu đòn không hề kháng cự. Đến khi mình Ngan trụi cả
rơm rạ, còn ít lông nào rụng nốt, toé máu, toạc da, bấy giờ Gà Thiến mới ân hận
là quá lỡ tay.
Gà nói:
- Thôi thì bây giờ chú
cứ gọi ta là “Quý nương” cũng được. Nhưng muốn được ta yêu, chú phải thành thạo
một nghề gì đó, phải tỏ ra là kẻ có tài. Nào, chú đi theo ta.
Gà Thiến nói vậy, cốt
dùng mưu kế để nuôi chí lớn cho Ngan, may ra chú ta có thể trở thành người tốt.
Được lời như cởi tấm
lòng, Ngan quên cả đau, cúi cái đầu trụi tóc xuống sát đất mà rằng:
- Muôn lời đa tạ quý
nương! Em xin vì quý nương mà đi khắp bốn phương trời mười phương đất, rắp tâm
đoạt lấy một chữ Tài.
Vũ Tú Nam, 1963
Đón đọc: Chương 2 - Một chuyến lên trời.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét